کتاب «آفاق و اسرار عزیز شب» مجموعه‌ای از 30 گفتگو درباره زندگی و آثار مهدی اخوان ثالث است که به کوشش مهدی مظفری ساوجی گردآوری شده است. مهدی اخوان ثالث شاعر و موسیقی‌پژوه ایرانی بود که با تخلص «م. امید» شناخته می‌شد. اشعار او دارای مضامین اجتماعی و لحن حماسی بوده و با ترکیبات نو و تازه ای در شعر خراسانی آمیخته است. اخوان ثالث هم در شعر کلاسیک و هم در شعر نو دارای توانایی بود. به گفته برخی منتقدان، اخوان ثالث بیش از آنکه پیرو نیما باشد، مدافع با نفوذ شعر او بود و با شعر و سخنان خود، جایگاه نیما را تثبیت کرد. تسلط او بر شعر کلاسیک و تجربه هایش در شعر کهن سبب شد تا بسیاری از ادبای کلاسیک به حرف های او توجه کنند و کار نیما را بیهوده ندانند. ساوجی در این اثر به معرفی مهدی اخوان ثالث در گفت و گو با:عنایت سمیعی، رضا سیدحسینی، محمد قهرمان، مسعود کیمیایی، ابراهیم گلستان، ضیاء موحد، ایران درودی، احسان یارشاطر، رضا براهنی، سیمین بهبهانی، تقی پورنامداریان، صفدر تقی زاده، بهاءالدین خرمشاهی، عطاءالله مهاجرانی، اسماعیل خویی و… پرداخته است. 

خواندن کتاب «آفاق و اسرار عزیز شب» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به ادبیات معاصر ایران: این کتاب برای کسانی که به شعر و ادبیات معاصر ایران علاقه دارند، به ویژه برای آنانی که می‌خواهند درک عمیق‌تری از شعر مهدی اخوان ثالث و جایگاه او در ادبیات فارسی داشته باشند، بسیار مفید است. دانشجویان ادبیات: دانشجویان رشته ادبیات می‌توانند از این کتاب برای درک بهتر شعر و سبک مهدی اخوان ثالث و مقایسه آن با سایر شاعران معاصر ایران استفاده کنند. پژوهشگران ادبی: محققان و پژوهشگران ادبی که به بررسی شعر و ادبیات معاصر ایران می‌پردازند، می‌توانند از این کتاب برای جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل‌های ارزشمند در مورد مهدی اخوان ثالث بهره ببرند. علاقه‌مندان به تاریخ ادبی ایران: این کتاب نه تنها به زندگی و آثار مهدی اخوان ثالث می‌پردازد، بلکه به بررسی جایگاه او در تاریخ ادبی ایران نیز اشاره دارد، که برای علاقه‌مندان به تاریخ ادبی ایران جذاب است.

در بخشی از کتاب «آفاق و اسرار عزیز شب» می‌خوانیم

من بیشتر از آنکه اخوان را وفادار به پیشنهاد‌های نیما و پیرو راستین او بشمارم، مدافع با نفوذ شعر نیما می‌دانم. اخوان، هم با سخنان خود و هم با شعر خود مقام متزلزل شاعری نیما را تثبیت کرد. تسلط اخوان بر شعر و زبان ادبیات کلاسیک و تجربه‌های موفق او در شعر کهن سبب شد حداقل بسیاری از ادبای کلاسیک و کهن سرایان که حاضر نبودند شعر نیما را بخوانند، یا به حرف‌های او یا عده‌ای از مدافعان او گوش کنند، به حرف‌های اخوان توجه و در آن تامل کنند و در نتیجه کار نیما را یکسره بیهوده و بی‌معنی تلقی نکنند.