کتاب «درس‌های الهیات شفا - جلد اول (فلسفه ابن سینا 2)» نوشته استاد شهید مرتضی مطهری مجموعه‌ای از درس‌های ایشان در مدرسه علمیه مروی تهران و دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است که در سال‌های 1334 تا 1355 شمسی برای دانشجویان فلسفه و کلام اسلامی ایراد شده است. این کتاب بخش‌هایی از مباحث فلسفی الهیات شفا ابن سینا را به صورت تفصیلی و تحلیلی ارائه می‌دهد و شامل مقالات اول، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و سه فصل اول تا سوم مقاله هشتم الهیات شفا است. در این درس‌ها، موضوعاتی مانند تقسیم حکمت به نظری و عملی، مبنای تقسیم‌بندی علوم، ماهیت ادراکات اعتباری، ماهیت حسن و قبح، اقسام حکمت نظری، مبادی تصدیقیه علم و مسائل فلسفی مرتبط با وجود و معرفت به تفصیل بررسی می‌شود. این اثر به عنوان یک منبع مهم در فلسفه اسلامی، با بهره‌گیری از درس‌های استاد مطهری، فلسفه ابن سینا را با بیانی دقیق و مستدل برای دانشجویان و علاقه‌مندان به فلسفه و کلام اسلامی تشریح می‌کند و به فهم عمیق‌تر مباحث فلسفی و الهیاتی کمک می‌نماید. در مجموع، «درس‌های الهیات شفا - جلد اول» منبعی ارزشمند برای کسانی است که می‌خواهند فلسفه اسلامی و مباحث الهیات ابن سینا را با رویکردی تحلیلی و آموزشی مطالعه کنند.

درباره کتاب «درس‌های الهیات شفا - جلد اول (فلسفه ابن سینا 2)»

کتاب «درس‌های الهیات شفا جلد اول - فلسفه ابن سینا 2» نکات کلیدی مهمی از فلسفه ابن سینا را مطرح می‌کند که از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: هستی‌شناسی و تمایز وجود و ماهیت: ابن سینا وجود را به‌عنوان موضوع اصلی فلسفه می‌داند و میان «وجود» (هستی) و «ماهیت» (چیستی) تفاوت قائل می‌شود. این تمایز محور اصلی نظام فلسفی اوست و بسیاری از مباحث الهیات و جهان‌شناسی‌اش بر پایه آن استوار است. تقسیم موجودات به واجب و ممکن: ابن سینا موجودات را به دو دسته واجب‌الوجود (که وجودشان از ذاتشان است) و ممکن‌الوجود (که وجودشان وابسته به غیر است) تقسیم می‌کند. این تقسیم‌بندی زیربنای خداشناسی و اثبات وجود خدا در فلسفه اوست. نظریه شناخت و ادراک: ابن سینا درباره نحوه شناخت و ادراک عقلی بحث می‌کند و معتقد است شناخت عقلی از طریق انتزاع و تصدیق معقولات صورت می‌گیرد. وی همچنین به مفهوم عقل فعال و نقش آن در دریافت معانی اشاره دارد. مسئله حدوث و قدم عالم: ابن سینا به بحث درباره قدم (ازلی بودن) یا حدوث (محدود بودن) عالم می‌پردازد و دیدگاه‌های مختلف فلسفی را در این زمینه بررسی می‌کند. برهان وجود واجب: وی برهان‌هایی برای اثبات وجود واجب‌الوجود ارائه می‌دهد که از مهم‌ترین مباحث فلسفی و الهیاتی اوست. تأثیرپذیری از ارسطو و تلفیق با عرفان: فلسفه ابن سینا تلفیقی از فلسفه ارسطویی و بینش عرفانی است که در آن به موضوعات متافیزیکی و الهیاتی با رویکردی نوین پرداخته شده است. این نکات کلیدی در کتاب «درس‌های الهیات شفا» با شرح و تحلیل استاد مطهری به صورت دقیق و مستدل بیان شده و به فهم عمیق‌تر فلسفه ابن سینا کمک می‌کند.

خواندن کتاب «درس‌های الهیات شفا - جلد اول (فلسفه ابن سینا 2)» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان و علاقه‌مندان فلسفه و کلام اسلامی که می‌خواهند مباحث فلسفی و الهیاتی ابن سینا را با شرح و تحلیل استاد شهید مرتضی مطهری به صورت دقیق و مستدل مطالعه کنند. پژوهشگران و اساتید حوزه فلسفه اسلامی که به دنبال منبعی معتبر و آموزشی برای فهم عمیق‌تر فلسفه ابن سینا و الهیات شفا هستند. کسانی که به فلسفه قدیم، فلسفه اسلامی و مباحث متافیزیکی علاقه‌مندند و می‌خواهند دیدگاه‌های فلسفی درباره وجود، شناخت، علیت و مسائل مرتبط را به صورت نظام‌مند بیاموزند. مخاطبانی که می‌خواهند فلسفه اسلامی را در چارچوب آثار استاد مطهری و با رویکردی تحلیلی و آموزشی دنبال کنند. این کتاب به دلیل تنظیم شدن از درس‌های استاد مطهری در مدرسه علمیه مروی و دانشگاه تهران، منبعی مناسب برای کسانی است که به دنبال فهم عمیق و علمی فلسفه ابن سینا هستند.

در بخشی از کتاب «درس‌های الهیات شفا - جلد اول (فلسفه ابن سینا 2)» می‌خوانیم

صنع الهی با صنع بشری فرق دارد. صنع الهی مثل درخت است که این درخت مقصدی دارد و به سوی مقصد باید روانه باشد، خداوند این درخت را به مقصدش می‌رساند. بنابراین خود طبیعت غایت دارد، غایت از آنِ خود طبیعت است نه خدا. طبیعت اساساً غایت دارد، و خدا حکیم است به این معنی که طبیعت را به غایات خودش می‌رساند. حکمت الهی اقتضا می‌کند که اشیاء به غایات خودشان برسند. اینجاست که یکی از عمیق‌ترین مسائل پیدا می‌شود که در هر ذره‌ای از ذرات عالم میل به کمال و میل به غایت هست و اصلاً نظام هستی یعنی نظام رساندن اشیاء به غایات خود و نظام رساندن عاشقها به معشوقهای خود.