ورشو 1920

در فاصلهٔ پایان جنگ جهانی اول و آغاز جنگ جهانی دوم در اروپا نبردی رخ داد که اهمیت و تأثیرش کم‌تر از نبردهای ماراتون و واترلو نبود. این جنگ تأثیر شگرفی بر تحولات سیاسی دهه‌های 1920 و 1930 جنگ جهانی دوم و صلح 1945 گذاشت؛ اما وقایعی که در اوت 1920 در آستانهٔ دروازه‌های ورشو رخ داد به‌رغم جوانب شگفت و سرنوشت سازی که داشت به دست فراموشی سپرده شد. کتاب ورشو 1920 یکی از جدیدترین پژوهش‌ها در این زمینه است.
ورشو 1920" کتابی است نوشتهٔ "آدام زامویسکی" که به "تلاش نافرجام لنین برای چیرگی بر اروپا" می‌پردازد.
داستان دراماتیک و کمتر شناخته‌شده‌ای از این‌که چگونه، در تابستان سال 1920، تلاش "لنین" با شکستن توافق صلح ورسای که با زحمت زیادی ساخته شد و گسترش بلشویسم به اروپای غربی، در یک آن فروریخت.
در سال 1920، دولت جدید اتحاد جماهیر شوروی به دنبال یک جنگ داخلی وحشیانه و به‌هم‌ریخته بود و به نظر می‌رسید که بهترین راه برای تضمین بقا، صادرات انقلاب به آلمان است که خود ازنظر اقتصادی در اثر شکست در جنگ جهانی اول نابود شد و به دلیل اختلافات سیاسی داخلی به فلاکت کشیده شد.
بین روسیه و آلمان، لهستان قرار داشت؛ ملتی که تازه استقلال خود را بعد بیش از یک قرن ظلم و ستم خارجی به دست آورده بود؛ اما ازنظر اقتصادی و نظامی ضعیف بود و تهاجم نادرست آن برای آزادسازی اوکراین در بهار 1920 آن را در معرض خطر حمله قرار داده بود. "لنین" که به‌وسیلهٔ "تروتسکی" تحریک‌شده بود، تحت نظارت "مارشال توخاچفسکی" پرزرق‌وبرق، یک پیشروی عظیم به سمت غرب را آغاز کرد.
اکنون همهٔ آنچه انگلیس و فرانسه بیش از چهار سال برایش جنگیده بودند، در معرض خطر بود. در اواسط ماه اوت، روس‌ها فقط چند کیلومتر با ورشو فاصله داشتند و برلین کمتر از یک هفته راهپیمایی فاصله داشت. سپس "معجزه ویستولا" رخ داد: ارتش لهستان به رهبری "یوزف پیلسودسکی" دوباره جمع شد و به یکی از سرنوشت‌سازترین پیروزی‌ها در تاریخ نظامی دست‌یافت.
درنتیجه، صلح ورسای دوام آورد و "لنین" مجبور شد به استقرار کمونیسم در یک کشور راضی شود. نبرد برای ورشو تقریباً دو دهه صلح را برای اروپا خرید و کمونیسم همچنان پدیده‌ای روسی باقی ماند و بسیاری از خصوصیات مستبدانه و بیزانس سنت تزاری روسیه را در خود جای داد.