کتاب گفتارهایی در اخلاق اسلامی : (توکل ، رضا ، صبر ، طول امل) کتاب حاضر مشتمل است بر پنج جلسه بحث و انتقاد انجمن پزشکان درباره برخی مفاهیم اخلاقی اسلام که مورد اعتراض مخالفان بوده است. سبک برنامه به این صورت بوده که استاد شهید موضوعی را مورد بحث قرار میداد و سپس حضار سئوالات خود را مطرح و استاد پاسخ میداد. کتاب در چهار بخش تنظیم شده است: بخش اول به «توکل» اختصاص یافته. در بخش دوم درباره «رضا و تسلیم» بحث شده است. بخش سوم به « صبر» پرداخته است و در بخش چهارم که حجم کمی دارد « طول امل» یا « آرزوهای طولانی» مورد بحث قرار گرفته است. استاد شهید در مقدمه کتاب « انسان و سرنوشت» آنجا که برخی علل انحطاط مسلمین را فهرست کرده و تحقیق درباره آنها را لازم میشمرد. از جمله به «سیستم اخلاقی اسلام» اشاره میکند. مباحث این کتاب در راستای همان نظریه و در تکمیل آن طرح بزرگ تحقیقاتی است.