کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی - جلد دوم: بحث‌هایی در تاریخ عقاید اقتصادی» اثر استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری، جلد دوم از مجموعه دو جلدی است که شامل مباحثی است که طی 27 جلسه در فاصله شهریور 1357 تا اردیبهشت 1358 با حضور استاد مطهری و تعدادی از اقتصاددانان مطرح شده است. این کتاب به دلیل ترکیب مباحث تاریخی، نظری و نقدهای اسلامی، منبعی ارزشمند برای فهم تطبیقی نظریات اقتصادی در پرتو مبانی اسلامی است و برای دانشجویان، پژوهشگران اقتصاد اسلامی و علاقه‌مندان به تاریخ اندیشه‌های اقتصادی توصیه می‌شود.

درباره کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی - جلد دوم: بحث‌هایی در تاریخ عقاید اقتصادی»

در این جلسات، متن کتاب «تاریخ عقاید اقتصادی» تألیف دو اقتصاددان فرانسوی توسط یکی از حاضران گزارش و سپس استاد مطهری با توجه به اصول و مبانی اسلامی به نقد و بررسی آن پرداخته است. جلد دوم این مجموعه به بررسی نظریات اقتصاددانان مکتب کلاسیک، به ویژه ریکاردو، و مباحثی مانند نظریه ارزش کار، ماهیت ارزش، ارزش مصرفی و مبادله‌ای، رانت یا حق مرغوبیت، مسئله ربا و فلسفه حرمت آن، نقش مالکیت و مصلحت عمومی، و همچنین دیدگاه‌های سوسیالیست‌های تعاونی و نقد مارکسیسم می‌پردازد. از موضوعات مهم این کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد: تحلیل نظریه‌های اقتصادی ریکاردو و بررسی مسائل مربوط به ارزش و زمین، شرح و نقد فلسفه حرمت ربا از دیدگاه اسلامی و مقایسه با دیدگاه‌های غربی، بررسی مالکیت خصوصی و عمومی، مصلحت عموم و محدودیت‌های مالکیت، معرفی و تحلیل جریان‌های سوسیالیستی تعاونی و نقد مارکسیسم، بررسی رابطه سودجویی، فقر، اجبار و رغبت به کار و ارائه دیدگاه اسلام درباره تعاون، رقابت و دخالت دولت در اقتصاد. کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی - جلد دوم: بحث‌هایی در تاریخ عقاید اقتصادی» به فهم بهتر نظریه‌های اقتصادی تطبیقی کمک می‌کند زیرا: این کتاب با ارائه نقد و بررسی نظریات مختلف اقتصاددانان غربی، به ویژه مکتب کلاسیک و سوسیالیستی، دیدی تطبیقی و چندجانبه نسبت به نظریات اقتصادی فراهم می‌آورد که خواننده را از نگاه تک‌بعدی و صرفاً تأییدی به اقتصاد رها می‌سازد. استاد مطهری در این اثر با توجه به مبانی اسلامی، مباحث اقتصادی را تحلیل و ارزیابی می‌کند و این رویکرد فلسفی و اخلاقی، به فهم عمیق‌تر و جامع‌تر نظریه‌ها کمک می‌کند؛ به گونه‌ای که نظریات اقتصادی صرفاً به عنوان تئوری‌های صرف اقتصادی دیده نمی‌شوند بلکه در چارچوب ارزش‌ها و اخلاق اسلامی بررسی می‌شوند. کتاب با پرداختن به موضوعاتی چون نظریه ارزش، ربا، مالکیت، مصلحت عمومی، و نقد مارکسیسم، زمینه‌ای فراهم می‌کند تا خواننده بتواند تفاوت‌ها و نقاط قوت و ضعف مکاتب مختلف اقتصادی را بهتر درک کند و به تحلیل تطبیقی آنها بپردازد. این اثر به خواننده کمک می‌کند تا رابطه میان اقتصاد و فلسفه، اخلاق و دین را بشناسد و بدین ترتیب، اقتصاد را نه تنها به عنوان یک علم مستقل بلکه به عنوان بخشی از نظام کلی اجتماعی و ارزشی بفهمد. با توجه به اینکه کتاب بر اساس جلسات بحث و گفت‌وگو میان استاد مطهری و اقتصاددانان نوشته شده، فضای تعاملی و نقادانه‌ای دارد که به درک بهتر و کاربردی‌تر نظریات اقتصادی می‌انجامد. بنابراین، این کتاب برای کسانی که می‌خواهند نظریه‌های اقتصادی را در پرتو فلسفه، اخلاق و مبانی اسلامی و به صورت تطبیقی مطالعه کنند، منبعی بسیار مفید و راهگشا است.

خواندن کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی - جلد دوم: بحث‌هایی در تاریخ عقاید اقتصادی» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به اقتصاد اسلامی که می‌خواهند نظریه‌های اقتصادی مختلف را در پرتو مبانی اسلامی و فلسفی بررسی کنند. اقتصاددانان و فعالان حوزه اقتصاد که به دنبال درک تطبیقی و نقادانه نظریات اقتصادی کلاسیک، سوسیالیستی و مکتب‌های مختلف هستند. استادان و دانشجویان رشته‌های اقتصاد، علوم اجتماعی، فلسفه و فقه که می‌خواهند با مباحث تاریخی و فلسفی اقتصاد آشنا شوند و دیدگاه‌های استاد شهید مطهری را در نقد و تحلیل این نظریات مطالعه کنند. کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر رابطه اقتصاد و اخلاق و نقش مبانی دینی در اقتصاد هستند و می‌خواهند از دیدگاه اسلامی به نقد نظریات اقتصادی بپردازند. علاقه‌مندان به تاریخ اندیشه‌های اقتصادی که می‌خواهند مباحث اقتصادی را در چارچوبی تطبیقی و با رویکردی فلسفی و اجتماعی مطالعه کنند. این کتاب به دلیل ترکیب مباحث تاریخی، نظری و نقدهای اسلامی، منبعی ارزشمند و راهگشا برای فهم بهتر نظریه‌های اقتصادی تطبیقی است.

در بخشی از کتاب «مقدمه‌ای بر اقتصاد تطبیقی - جلد دوم: بحث‌هایی در تاریخ عقاید اقتصادی» می‌خوانیم

در این که این کار خودش یک امر لازم و مفیدی هست و باید در جامعه چنین مؤسسه‌ای وجود داشته باشد تردیدی نیست... باید دنبال فرمولش گشت که بانک که اکنون این کار را به صورت یک کار ربوی انجام می‌دهد آن را به یک صورت غیر ربوی انجام دهد. مثلا آیا می‌شود یک شرکت کلی به وجود آورد که حتی آنهایی که پول به بانک می‌دهند همین جور به عنوان سود (سپرده) سودی نبرند و آنهایی هم که پول از بانک می‌گیرند سود به بانک ندهند تا بانک فقط رابط سود دادن و سود گرفتن نباشد؛ بلکه به وسیله بانک بشود شرکتهای خیلی بزرگ کلی به وجود آورد و همه اینهایی که پول جزئی دارند صاحب سهام باشند و بعد هم اگر واقعاً ضرر کردند اینها ضرر بکنند، سود بیشتر هم بردند سود بیشتر ببرند. این یک طرح عملی است.