روابط زن و مرد در اسلام

کتاب «روابط زن و مرد در اسلام» اثر استاد شهید مرتضی مطهری مشتمل بر متن تنظیم شده پانزده سخنرانی ایشان در ماه مبارک رمضان سال 1344 شمسی در مسجد هدایت تهران است. در این سخنرانی‌ها، استاد مطهری به تفسیر سوره نور می‌پردازد و به تناسب آیات این سوره، مسائل مربوط به روابط زن و مرد از دیدگاه اسلام را بررسی می‌کند، به‌ویژه در مقایسه با طرح‌ها و برنامه‌های دنیای غرب در این زمینه. این اثر به دلیل تحلیل دقیق، مقایسه با دیدگاه‌های غربی و بیان روشن استاد مطهری، منبعی ارزشمند برای فهم بهتر جایگاه و روابط زن و مرد در اسلام است و برای دانشجویان، پژوهشگران، فعالان فرهنگی و عموم علاقه‌مندان به مسائل دینی و اجتماعی توصیه می‌شود.

درباره کتاب «روابط زن و مرد در اسلام»

از مباحث مهم کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد: فلسفه حریم میان زن و مرد بیگانه و اهمیت حفظ حریم در روابط اجتماعی، مقایسه دیدگاه اسلام با دیدگاه‌های غربی درباره حقوق و جایگاه زن، حکم نگاه و پوشش در اسلام و اهمیت رعایت حدود شرعی، نقش ازدواج و تقدس آن در اسلام، نقد و بررسی مباحثی مانند بردگی مدرن زنان در جهان امروز، بحث درباره تعدد زوجات و جایگاه آن در اسلام، اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در روابط زن و مرد و بیان نکاتی درباره آیه نور و مسائل اخلاقی و اجتماعی مرتبط با روابط زن و مرد. کتاب همچنین به محدودیت‌های اسلام در معاشرت‌های التذاذآمیز و تأکید بر مسئولیت‌های قانونی و اخلاقی در روابط زن و مرد می‌پردازد و رفتار تحریک‌آمیز و تبرّج را در برابر غیر همسر قانونی جایز نمی‌داند.  در کتاب «روابط زن و مرد در اسلام» برای فهم روابط زن و مرد از آیات قرآن و سنت پیامبر (ص) بهره گرفته شده است که نکات کلیدی آن عبارتند از: آیه «لتسکنوا الیها» (سوره روم، آیه 21): قرآن رابطه زن و مرد را بر پایه محبت، دوستی و آرامش متقابل می‌داند؛ هر یک از زن و مرد در کنار دیگری پناهگاه امن و مایه سکونت و آرامش روحی هستند. حفظ حریم و حدود شرعی: اسلام بر حفظ حریم میان زن و مرد نامحرم تأکید دارد و نگاه‌های تحریک‌آمیز، تبرّج و معاشرت‌های نامشروع را ممنوع می‌داند. آیه 34 سوره نساء: مردان را قوام بر زنان معرفی می‌کند به دلیل برتری‌های جسمی و مسئولیت مالی، و وظایف متقابل مانند نفقه دادن مرد و تمکین و حفظ حقوق شوهر توسط زن را بیان می‌کند. همچنین مراحل برخورد با نافرمانی زن (نصیحت، دوری از بستر، تنبیه ملایم) در چارچوب رعایت کرامت انسانی مطرح شده است. امر به معروف و نهی از منکر: در روابط زن و مرد، رعایت اخلاق و مسئولیت‌های شرعی و اجتماعی مورد تأکید است و اسلام به اصلاح و تربیت در این زمینه اهمیت می‌دهد. سنت پیامبر و اهل بیت: رفتارهای اخلاقی مانند بردباری در برابر بداخلاقی، خوش‌رفتاری، احترام متقابل، عفیف بودن، و اظهار محبت به همسر از آموزه‌های سنت است که در کتاب مطرح شده است. نقد دیدگاه‌های غربی: کتاب به مقایسه دیدگاه اسلام با برخی برنامه‌ها و تحریفات غربی درباره روابط زن و مرد می‌پردازد و جایگاه والای زن در اسلام را تبیین می‌کند. این نکات نشان می‌دهد که در کتاب، قرآن و سنت به عنوان منابع اصلی، چارچوبی اخلاقی، اجتماعی و حقوقی برای روابط زن و مرد ارائه شده که هم بر حفظ حریم و حدود و هم بر محبت، احترام و مسئولیت متقابل تأکید دارد.

خواندن کتاب «روابط زن و مرد در اسلام» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به مسائل دینی و اجتماعی که می‌خواهند با دیدگاهی مستدل و قرآنی درباره روابط زن و مرد آشنا شوند. دانشجویان و پژوهشگران حوزه علوم دینی، فقه و اخلاق اسلامی که به دنبال تبیین دقیق و تحلیلی آیات قرآن و احادیث در موضوع روابط زن و مرد هستند. فعالان فرهنگی، مداحان و سخنرانان مذهبی که می‌خواهند مفاهیم مربوط به حریم و حقوق زن و مرد را به صورت علمی و کاربردی به مخاطبان خود منتقل کنند. خانواده‌ها و زوج‌هایی که می‌خواهند درک بهتری از فلسفه و احکام اسلامی درباره روابط زناشویی و اجتماعی زن و مرد پیدا کنند. کسانی که می‌خواهند تفاوت‌ها و نقاط قوت دیدگاه اسلام را در مقایسه با دیدگاه‌های غربی درباره جایگاه و حقوق زن و مرد بشناسند. این کتاب به دلیل تحلیل دقیق آیات سوره نور، نقد دیدگاه‌های غربی و بیان روشن استاد مطهری، منبعی ارزشمند برای فهم بهتر و کاربردی‌تر روابط زن و مرد در چارچوب اسلام است.

در بخشی از کتاب «روابط زن و مرد در اسلام» می‌خوانیم

اسلام هر گونه معاشرت التذاذآمیز و هرگونه کامیابی جنسی را محدود به حدود همسر قانونی کرده است؛ یعنی به هیچ مردی اجازه التذاذ جنسی - به هر شکل باشد - از غیر آن زنی که قانونا زن اوست نمی‌دهد؛ یعنی آن مرد در مقابل آن زن و در مقابل خدا قانونا مسؤلیت‌هایی را پذیرفته است... از طرف دیگر، برای زن هر گونه عمل تحریک‌آمیز را نسبت به مردان جایز نمی‌داند؛ هر نوع تبرّجی و هر نوع جلوه‌گری و خودآرایی و خودنمایی را برای غیر همسر قانونی او جایز نمی‌داند مگر در مقابل محارم...