حدیث غدیر و مسئله امامت - برگرفته از کتاب‌های پانزده گفتار و امامت و رهبری

کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» اثر استاد شهید مرتضی مطهری، برگرفته از دو کتاب «پانزده گفتار» و «امامت و رهبری» است و به صورت مستقل نیز منتشر شده است. این کتاب به بررسی رویداد غدیر خم و حدیث غدیر و دلالت آن بر مسئله امامت علی (ع) می‌پردازد. کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» به دلیل بیان روشن، مستدل و جامع استاد مطهری، منبعی ارزشمند برای فهم بهتر مسئله امامت و جایگاه غدیر خم در تاریخ اسلام است و برای دانشجویان، پژوهشگران کلام و تاریخ اسلام و علاقه‌مندان به مباحث امامت توصیه می‌شود.

درباره کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت»

محتوای کتاب شامل دو فصل است که در آن‌ها استاد مطهری به تحلیل و تبیین این موضوعات می‌پردازد: چرایی عدم اجرای دستور پیامبر درباره خلافت علی (ع) پس از رحلت پیامبر، بررسی نظریات مختلف درباره علت این عدم اجرا و نقد آن‌ها، تحلیل مسئله امامت و رابطه آن با حدیث غدیر و آیات قرآنی مرتبط مانند آیه «الیوم یئس...»، تفاوت مفاهیم «اتمام» و «اکمال» در قرآن و تفسیر آن‌ها در زمینه امامت، بررسی حدیث منزلت و دیگر احادیث مرتبط با امامت، مشکلات و چالش‌های جامعه اسلامی پس از پیامبر و تردید برخی اصحاب در جنگ با نفاق، نقش مشیّت الهی در جریان‌های تاریخی و سیاسی پس از پیامبر، نقد و پاسخ به شبهات و نظریات مخالف درباره امامت و ولایت علی (ع). این کتاب با استدلال‌های منطقی و مستند به منابع تاریخی و دینی، جایگاه امامت را از منظر اسلام شیعی به صورت دقیق و مستدل تشریح می‌کند و به شبهات رایج پاسخ می‌دهد. همچنین بر اهمیت حدیث غدیر به عنوان سندی قوی برای امامت علی (ع) تأکید می‌ورزد و نشان می‌دهد که نقل این حدیث توسط گروه‌های مختلف صحابه، حتی کسانی که نسبت به علی (ع) گرایش نداشتند، دلالت بر صحت و اعتبار آن دارد. در کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» استاد شهید مرتضی مطهری، نکات مهمی درباره حدیث غدیر و نقش آن در اثبات امامت مطرح شده است که می‌توان آنها را این‌گونه خلاصه کرد: اثبات صدور حدیث غدیر از پیامبر (ص): استاد مطهری با استدلال به نقل‌های متواتر و اجماع شیعه و سنی بر وقوع واقعه غدیر و صدور این حدیث، اصل حدیث غدیر را قطعی و غیر قابل انکار می‌داند. همچنین به اعتراضات مخالفان اشاره کرده و آنها را دلیلی بر صحت و اعتبار حدیث می‌داند. دلالت لفظ «مولی» بر امامت و ولایت: در کتاب تأکید شده که واژه «مولی» در حدیث غدیر به معنای سرپرستی، رهبری و ولایت است، نه صرفاً محبت یا دوستی؛ بنابراین «من کنت مولاه فعلی مولاه» بیانگر نصب الهی و امامت علی (ع) پس از پیامبر است. توضیح و تفسیر پیامبر بر حدیث غدیر: استاد مطهری به روایات متعددی اشاره می‌کند که پیامبر (ص) معنای «مولی» را به معنای ولایت و رهبری تبیین کرده‌اند و حتی مخالفان نیز این معنا را پذیرفته‌اند، مانند ماجرای حارث بن نعمان الفهری. ارتباط حدیث غدیر با آیات قرآن: کتاب به آیات مرتبط مانند آیه «الیوم یئس...» و آیات «اکمال» و «اتمام» اشاره دارد که در تفسیر امامت و ولایت نقش مهمی دارند و حدیث غدیر را تأیید می‌کنند. نقش حدیث غدیر در مشروعیت سیاسی و دینی امامت: این حدیث به عنوان سندی قطعی، مشروعیت امامت و جانشینی امام علی (ع) را پس از پیامبر اثبات می‌کند و مخالفت با آن را موجب کفر و عقاب الهی معرفی می‌نماید. بررسی علل عدم اجرای دستور پیامبر: استاد مطهری به تحلیل علل تاریخی و اجتماعی عدم اجرای فوری این دستور پیامبر در تعیین جانشین می‌پردازد و نقدهای مختلف را بررسی می‌کند. نقد شبهات و نظریات مخالف: کتاب به پاسخگویی به شبهات رایج درباره حدیث غدیر و امامت علی (ع) می‌پردازد و با استدلال‌های منطقی و مستند به منابع معتبر، جایگاه امامت را تثبیت می‌کند. به طور کلی، کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» با بهره‌گیری از منابع روایی، قرآنی و تاریخی، حدیث غدیر را محکم‌ترین دلیل روایی برای اثبات امامت و ولایت امام علی (ع) معرفی می‌کند و نقش کلیدی آن را در تثبیت رهبری الهی در اسلام برجسته می‌سازد.

خواندن کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث کلامی، امامت و ولایت که می‌خواهند با استدلال‌های مستدل و مستند استاد شهید مرتضی مطهری درباره حدیث غدیر و دلالت آن بر امامت علی (ع) آشنا شوند. کسانی که به تاریخ اسلام و مسائل مربوط به جانشینی پیامبر (ص) علاقه‌مندند و می‌خواهند علل تاریخی و اجتماعی عدم اجرای فوری دستور پیامبر درباره خلافت علی (ع) را به صورت دقیق بررسی کنند. فعالان فرهنگی، مداحان و سخنرانان مذهبی که می‌خواهند با استفاده از منابع معتبر و تحلیل‌های منطقی، مباحث امامت و ولایت را به مخاطبان خود منتقل کنند. عموم علاقه‌مندان به فهم عمیق‌تر واقعه غدیر خم و جایگاه آن در تثبیت رهبری الهی در اسلام. کسانی که می‌خواهند شبهات و نقدهای رایج درباره حدیث غدیر و مسئله امامت را با استدلال‌های قوی پاسخ دهند. این کتاب به دلیل بیان روشن، استدلال‌های مستدل و جامع استاد مطهری، منبعی ارزشمند برای مطالعه و فهم بهتر حدیث غدیر و مسئله امامت است.

در بخشی از کتاب «حدیث غدیر و مسئله امامت» می‌خوانیم

شیعه مدعی است که نقل خبر غدیر در حدی است که ما احتمال تبانی هم در آن نمی‌توانیم بدهیم و بگوییم مثلا چهل نفر از صحابه پیغمبر تبانی کردند بر یک دروغ، خصوصا که بسیاری از ناقلان این خبر جزء دشمنان علی (ع) بوده یا از طرفداران ایشان شمرده نشده‌اند. اگر ناقلان فقط از تیپ سلمان و ابوذر و مقداد بودند، میشد احتمال داد که اینها علاقه مفرطی به علی (ع) داشتند و با تبانی چنین حرفی زده‌اند، در حالی که این خبر را کسانی نقل کرده‌اند که علاقه‌ای به علی (ع) نشان نداده‌اند.