این کتاب به بررسی اندیشه‌ها و آرای سیاسی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی می‌پردازد که در مسیر پیشرفت کشور در دوران بعد انقلاب، از دست‌اندرکاران اصلی سیاست‌های نظام به‌حساب می‌آید. ازآنجاکه ایشان در طول سالیان درازی در مسند مسئولیت‌های مهم تصمیم‌گیری و مدیریتی کشور قرار داشته و نقش ایشان در جریانات مختلف سیاسی تأثیرگذار بود، بحث‌وفحص در آراء و اندیشه‌های ایشان ضروری به نظر می‌رسد.
 نویسندۀ این کتاب باتوجه‌به نکات فوق و جستجو در آثار ایشان، از کلیشه‌های رایج و مشهورات دربارۀ اندیشۀ سیاسی و آراء آیت‌الله هاشمی رفسنجانی عبور کرده و با ترسیم چارچوب اندیشۀ سیاسی وی و بحث در نسبت اندیشه و عملکرد وی با مبانی دینی نظام اسلامی، اثری به‌دوراز اغراض سیاسی و درخور فهم و قضاوت همگان ارائه داده است.

درباره کتاب اندیشه سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی

 از جمله استدلال‌های هاشمی در جهت تبیین شکاف میان شرع و قوانین این بود که انقلاب وارث یک جامعۀ غیراسلامی است که با استفاده از ده‌ها کتاب قانون هیچ تقیدی هم به اسلام نداشته‌اند، لذا باید این وضع را «اصلاح» کرد. اما هاشمی مسئله را این می‌دانست که اولاً این قوانین «باطل محض» نیستند و «باطل» و «حق» به هم آمیخته‌اند، ثانیاً اگر بخواهند یکباره همه چیز را اسلامی کنند شیرازۀ امور می‌پاشد، ثالثاً جامعۀ ایران با زیرساخت‌های مختلفش جامعۀ پیچیده‌ای است که اصلاح آن کار ساده‌ای نیست.

 کاوش و پژوهش در اندیشه و آراء سیاسی دولتمردان جمهوری اسلامی ایران یکی از عرصه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی است که به‌رغم اهمیتش چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. اهمیت موضوع از آنجا ناشی می‌شود که گردآوری، تدوین و تبیین جزئیات آراء و افکار سیاسی دولتمردان می‌تواند ضمن نشان‌دادن نسبت اندیشۀ آنان با مبانی نظام اسلامی و جایگاه دین در منظومه فکری و نظام اندیشگی آنان، کاستی‌ها و خلأهای راه پیموده شده در دوران حاکمیت نظام اسلامی را مشخص نماید و در ترسیم چشم‌انداز و افقی روشن‌تر برای تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی ثمربخش باشد اگرچه در سال‌ها و دهه‌های اخیر پژوهش‌های قابل‌توجهی در آراء سیاسی و اندیشه‌های امام خمینی (ره) بنیان‌گذار انقلاب اسلامی ایران و حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه ای رهبر انقلاب به‌عنوان رهبران نظام اسلامی صورت‌گرفته است سایر رجال سیاسی و دولتمردان نظام اسلامی چندان محل اعتنای محققان قرار نگرفته‌اند. از این میان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به دلیل قرارگرفتن در مسئولیت‌های مهم تصمیم‌گیری و مدیریتی نظام اسلامی و تأثیر وی در جریانات مختلف سیاسی از دولتمردان شاخص محسوب می‌شود که بحث‌وفحص در آراء و اندیشه‌های او را ضروری می‌نماید به‌هرتقدیر واکاوی اندیشه سیاسی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بدون توجه به عملکرد و اقدامات ایشان در زمان تصدی پست ریاست‌جمهوری (1368-1376) ناتمام است.