حلقه مفقودی

کتاب حلقه مفقوده با محوریت مباحث علیرضا پناهیان و گردآوری سیدکوشا اعتمادی، محمدمهدی صالح‌پرور و سیدمحمود زارعی، توسط انتشارات بیان معنوی منتشر شده است. این اثر به یکی از چالش‌های اساسی در حوزه‌های علمیه می‌پردازد: خلأ علمی در تولید دانشی که بتواند انگیزه دینداری را در مخاطبان تقویت کند. نویسنده بر این باور است که تبلیغ دین علاوه بر مهارت‌های بیانی، نیازمند علمی بنیادین است که به‌طور تخصصی به انگیزه‌سازی در مخاطبان می‌پردازد. این کتاب راهکارهایی برای ایجاد و تقویت این دانش ارائه می‌دهد و نقص‌های موجود را تحلیل می‌کند.

درباره کتاب حلقه مفقوده

کتاب حلقه مفقوده به‌طور مشخص درباره موضوعی بحث می‌کند که کمتر به آن توجه شده است: علم «ایجاد انگیزه دینداری». نویسنده تأکید دارد که این دانش فراتر از هنر تبلیغ یا فن بیان است و نیازمند پژوهش و تبیین روشمند است.
این اثر به تحلیل دلایل کمبود این علم در حوزه‌های علمیه می‌پردازد و پیشنهادهایی برای تولید آن ارائه می‌دهد. نویسنده معتقد است تبلیغ دین زمانی مؤثر خواهد بود که توانایی ایجاد انگیزه برای رفتارهای متدینانه را داشته باشد.
کتاب در چند بخش به بررسی مسائل زیر می‌پردازد:
. نقص در تولید علم دینداری: چرا حوزه‌های علمیه تاکنون به تولید علم انگیزه‌سازی بی‌توجه بوده‌اند؟
. نقش انگیزه در تبلیغ دین: چگونه انگیزه‌سازی می‌تواند تبلیغ دین را تأثیرگذارتر کند؟
. راهکارهای رفع خلأ علمی: پیشنهاداتی برای تولید علم لازم در حوزه دینداری.
. کاستی‌های موجود: مشکلات آموزشی و پژوهشی حوزه‌های علمیه در این زمینه چیست؟
این مطالب بر اساس سخنرانی‌های علیرضا پناهیان تنظیم شده و نگاهی کاربردی به موضوع دارد.

خواندن کتاب حلقه مفقوده را به چه کسانی توصیه می‌کنیم

کتاب حلقه مفقوده برای گروه‌های زیر بسیار مناسب است:
طلاب و روحانیون: افرادی که به‌دنبال تقویت مهارت‌های تبلیغی و علمی خود هستند.
مبلغان دینی: کسانی که به ارتقای توانایی‌های خود در ایجاد انگیزه دینداری نیاز دارند.
پژوهشگران حوزه دین و تبلیغ: علاقه‌مندان به مباحث تخصصی در تبلیغ و تعلیم دین.
دانشجویان علوم دینی و فرهنگی: افرادی که می‌خواهند دیدگاه عمیق‌تری نسبت به تبلیغ دین پیدا کنند.

در بخشی از کتاب حلقه مفقوده می‌خوانیم:

«در حوزه‌های علمیه دو نوع فعالیت علمی به‌خوبی صورت می‌گیرد. فعالیت نخست، تولید «علم برای عمل» است. این فعالیت بیشتر در جریان فقه به معنای خاص کلمه صورت می‌گیرد. آنچه در این بخش تولید می‌شود، با هدف بیرون آوردن مکلّفین از حیرت در مقام عمل است و صرفاً برای کسانی به‌عنوان برنامه‌ای عملی قابلیت ارائه و کارایی دارد که خودشان نوعاً از ایمان و انگیزهٔ کافی برخوردار باشند.هرچند در همین زمینه نیز کاستی‌های جدی به چشم می‌خورد؛ مانند تولید علم برای عمل در حوزهٔ نظامات اجتماعی، که اخیراً با عنوان «فقه نظام» در حوزه‌های علمیه مورد توجه قرار گرفته است و می‌تواند امیدی برای شکوفایی علمی در این زمینه باشد.نمونهٔ دیگر، کاستی در زمینهٔ تولید علم برای عمل در حوزهٔ «سبک زندگی» است. متأسفانه بسیاری از جزئیات سبک زندگی به‌عنوان «منطقه الفراغ» مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است. درحالی‌که دیگران به‌شدت در حال برنامه‌ریزی برای سبک زندگی مردم هستند، ما بیشتر تماشاگر از دست رفتن فرصت‌ها در سبک زندگی هستیم. واقعیت آن است که تأثیرات فراوانی که مردم از سبک زندگی غلط غربی می‌پذیرند، به‌مرور موجب «عدم تحمل دین و دینداری» و «از بین رفتن بستر فهم و درک بخشی از حقایق دین» می‌شود.دانش‌هایی که برای تولید «علم برای عمل» یعنی فقه به معنای خاص آن در حوزه‌ها آموزش داده می‌شوند، بعضاً در تولید محتوای تبلیغ نیز قابل استفاده‌اند؛ دانش‌هایی مانند ادبیات، منطق و اصول. اما ارتباط این علوم با تولید محتوای تبلیغ به عهدهٔ خود طلاب و فضلای محترم گذاشته شده است. همچنین تدریس و تمرین خاصی برای آموختن نحوهٔ به‌کارگیری این دانش‌ها در مقام تولید محتوای تبلیغ نیز وجود ندارد. ضمن آنکه علم بسیار ارزشمند «اصول» نیز کاستی‌هایی برای تولید محتوای مورد نیاز تبلیغ دارد، که باید به تکمیل آن همت گماشت.»