مرکز
محمدعلی همایون کاتوزیان
کتاب «سعدی، شاعر عشق و زندگی» نوشته محمدعلی همایون کاتوزیان اثری پژوهشی و تحلیلی درباره شخصیت، اندیشه‌ها و شعر سعدی است که توسط نشر مرکز منتشر شده است. در بیست مقاله‌ای که در این کتاب گرد آمده‌اند، وجوه گوناگونی از افکار و روحیات و اشعار سعدی بررسی شده‌اند. مسائلی از قبیل آنکه تا چه حد از اشعار سعدی می‌توان پی به رویدادهای واقعی زندگی او برد، سفرهای سعدی، تحصیل او در نظامیه، دیدگاه‌های او در مسائلی چون دروغ مصلحت‌آمیز و درویشی و تصوف و عشق، ویژگی‌های غزل او، و ریشه‌های برخی برخوردهای منفی با شعر او در دوران معاصر در این مقاله‌ها بررسی شده‌اند. این کتاب برای علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک فارسی، پژوهشگران سعدی و کسانی که به دنبال نگاهی نو و تحلیلی به آثار و اندیشه‌های این شاعر بزرگ هستند، اثری ارزشمند و خواندنی است.
این کتاب مجموعه‌ای از بیست مقاله را در بر می‌گیرد که هر یک به یکی از ابعاد زندگی، آثار و دیدگاه‌های سعدی می‌پردازد. در این مقالات، موضوعاتی چون میزان ارتباط اشعار سعدی با رویدادهای واقعی زندگی او، سفرهای سعدی، تحصیلش در نظامیه، دیدگاه او نسبت به مفاهیمی مانند دروغ مصلحت‌آمیز، درویشی، تصوف و عشق، ویژگی‌های غزل سعدی و همچنین ریشه برخی برخوردهای منفی با شعر او در دوران معاصر بررسی شده است. نویسنده تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی و انتقادی، هم به ابعاد عاشقانه و انسانی شعر سعدی بپردازد و هم جایگاه اجتماعی و فرهنگی او را در تاریخ ادبیات ایران روشن کند. از دیگر نکات مهم کتاب، توجه به جنبه‌های زندگی‌نگارانه سعدی است؛ اینکه تا چه حد می‌توان از لابلای اشعار و آثارش به واقعیت‌های زندگی او پی برد و چگونه شخصیت و جهان‌بینی سعدی در شعر و نثرش بازتاب یافته است. همچنین، کاتوزیان به تحلیل نگاه سعدی به عشق، زندگی، اخلاق، واقع‌گرایی و طنز می‌پردازد و نشان می‌دهد که چرا سعدی همواره شاعر محبوب و تأثیرگذاری در فرهنگ ایرانی باقی مانده است.
علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک فارسی و دوستداران سعدی که می‌خواهند با نگاهی تحلیلی و نو به ابعاد مختلف شخصیت، اندیشه‌ها و آثار این شاعر بزرگ آشنا شوند. پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های ادبیات فارسی، تاریخ فرهنگ و مطالعات تطبیقی که به دنبال منبعی معتبر برای بررسی جایگاه سعدی در تاریخ ادبیات و تحلیل موضوعاتی مانند عشق، زندگی، اخلاق، تصوف و واقع‌گرایی در شعر او هستند. کسانی که به دنبال فهم ریشه‌های برخوردهای منفی با سعدی در دوران معاصر و مقایسه او با دیگر شاعران، به ویژه حافظ، هستند و علاقه دارند زمینه‌های فرهنگی و تاریخی این نقدها را بهتر بشناسند. مخاطبانی که مایل‌اند درباره نسبت زندگی واقعی سعدی با اشعارش، سفرها، تحصیل در نظامیه، دیدگاه‌های اخلاقی و اجتماعی و ویژگی‌های غزل سعدی اطلاعات دقیق و مستند به دست آورند. خوانندگانی که به آموزش اخلاقی، تحلیل ادبی و اقتباس‌های مدرن از ادبیات کلاسیک علاقه دارند و می‌خواهند از تجربه و نگاه تحلیلی یک پژوهشگر برجسته بهره‌مند شوند. این کتاب هم برای مخاطبان آگاه و هم برای کسانی که آشنایی اندکی با سعدی دارند، سودمند است و می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت جامع‌تر و عمیق‌تر از سعدی و میراث ماندگار او بگشاید.
«روان تشنه برآساید از وجود فُرات. مرا فُرات ز سر برگذشت و تشنه‌ترم. برخیز و درِ سرای دربند. بنشین و قبای بسته وا کن. شب وصل و شب هجر در نقد شعر قدیم فارسی کنایه از کامیابی و ناکامی عاشق و شاعر است در بودن با معشوق یا نبودن با او. و این بودن (و نبودن) دو وجه دارد. به یک معنا، بودن با معشوق پذیرفته شدن از سوی او و رسیدن به عشق متقابل یا کمال مطلوب است. به معنای دیگری، در حالی که عشق متقابل بین عاشق و معشوق هست گهگاه دست حادثه بین آنان جدایی می‌افکند و عاشق و معشوق از فراق یکدیگر رنج می‌برند تا این که فرصتی پیش آید و باز به یکدیگر وصل شوند. به همین قیاس، جدایی عاشق از معشوق یا بَر اثرِ بی‌مهری اوست یا در نتیجه فراق، یعنی دور بودن از یکدیگر در عین دوستی و عشق استوار و دوجانبه. نمونه همه این حالات را در شعر عاشقانه خیلی از شاعران قدیم (و گاهی اخیر) می‌توان یافت، از جمله در غزل سعدی، که در زمره غنی‌ترین اشعار عاشقانه فارسی است. مثلا وقتی معشوق پس از یک دورْ جدایی، چون ستاره‌ای از در درآمده است عاشق می‌گوید: تن من فدای جانت، سَرِ بنده و آستانت، چه مرا بِه از گدایی چو تو پادشاه دارم... چه شب است یا رب امشب که ستاره‌ای برآمد، که دگر نه عشق خورشید و نه مهر ماه دارم، مکنید دردمندان گله از شب جدایی، که من این صباحِ روشن ز شب سیاه دارم، یعنی اگر با شب تاریک جدایی سر نکرده و نساخته بودم امشب معشوق مثل صبح خانه‌ام را روشن نمی‌کرد.»
کلیه حقوق این سایت متعلق به کتابفروشی آنلاین «کتابخون» می‌باشد.
2020 © Copyright - almaatech.ir
