سنایی به یکی از نخستین نسل‌های دوره‌ای از دگرگونی ادبی تعلق دارد . نکتۀ درخور توجه دربارۀ آثار او آن است که برای نخستین بار ، گسترۀ کامل مذهبی فارسی را می‌نمایاند که شامل تمامی عناصری است که در سده‌های پیشین به ویژگی‌های اصلی این نوع شعر تبدیل شده بود. در آثار این شاعر گونه‌هایی مختلف از قالب‌ها و انواع شعری یافت می‌شود که او در آنها با صور خیالی خاص خود و در اشکالی بسیار گوناگون به بیان اندیشه‌های مذهبی پرداخته است که در آثار هیچ‌یک از شاعران پیشین دیده نمی‌شود.

درباره کتاب از شرع و شعر :

این کتاب در سه بخش نوشته شده است. در بخش نخست زندگی سنایی و نگرش سنتی به او و مواد خامی که می‌تواند پایۀ یک زندگی‌ نامۀ تاریخی واقعی قرار گیرد ، آمده است. در بخش دوم مشکلات فقه‌اللغوی قسمت‌های مختلف آثار سنایی مورد توجه قرار گرفته است. در آخرین بخش به برخی از ابعاد ادبی این آثار پرداخته شده است : به سنت شعری دربار غزنوی در اواخر سدۀ پنجم هجری که سنایی در آن نشو و نما یافته نگاهی خاص افکنده شده است ؛ ماهیت شعر مذهبی او بررسی شده و نقش سنایی در پیشبرد شعر تعلیمی فارسی در قالب مثنوی معین گردیده است .

فهرست مطالب کتاب :

سخن مترجمان

پیش‌گفتار

بخش نخست : زندگی حکیم سنایی

1. دیدگاه سنتی

2. زندگی‌نامه‌های جدید حکیم سنایی

3. شخصیت

4. دورۀ نخست : شاعری دون‌پایه در غزنین

5. دورۀ دوم : شاعر اندرزگوی خراسان

6. دورۀ سوم : اندرز به سلطان غزنین

بخش دوم : آثار سنایی ؛ بررسی فقه‌اللغوی

7. نکتۀ آغازین

8. دیوان

9. مثنوی‌های کوتاه

10. حدیقة الحقیقة

11. آثار منثور

بخش سوم : سنایی بین شعر مذهبی و غیرمذهبی؛ پیشۀ شاعری

12. نکتۀ آغازین

13. شعر غیرمذهبی روزگار سنایی

14. شعر اندرزی

15. مثنوی‌های تعلیمی سنایی

سخن پایان

یاد و سپاس

کتاب‌نامه