کتاب مذهب علیه مذهب اثر دکتر علی شریعتی یکی از آثار مهم و تأثیرگذار در زمینه اسلام‌شناسی و جامعه‌شناسی است. این کتاب شامل سه بخش اصلی و یک بخش ضمیمه است و به بررسی تقابل مذهب با مذهب در طول تاریخ می‌پردازد. شریعتی در این اثر نشان می‌دهد که در تاریخ، مذهب همواره با مذهب دیگر در تقابل بوده است و نه با بی‌دینی. مذهب علیه مذهب: این بخش بر اساس سخنرانی‌های پرحرارت شریعتی در مرداد 1349 در حسینیه ارشاد است. پدر، مادر، ما متهمیم: این بخش در اصل یک سخنرانی در آبان 1350 است که بعداً تصحیح و به صورت کتاب منتشر شد. آری، این چنین بود، برادر!: این بخش نیز بر اساس سخنرانی‌های شریعتی است که بعداً اصلاحات و اضافاتی بر آن انجام شد. ضمیمه‌ها: شامل چهار قسمت است که به موضوعات مختلف می‌پردازد. شریعتی در این کتاب به این نکته اشاره می‌کند که در طول تاریخ، جنگ‌ها و تقابل‌ها بین مذاهب مختلف بوده است و نه بین مذهب و بی‌دینی. او با بررسی تاریخ و فلسفه مذهبی، نشان می‌دهد که مذهب چگونه در مقابل مذهب دیگر قرار می‌گیرد و این تقابل چگونه در شکل‌گیری جوامع و تاریخ نقش داشته است.  برای کسانی که به آثار علی شریعتی و اندیشه‌های او علاقه دارند، مطالعه این کتاب بسیار مفید خواهد بود.

درباره کتاب مذهب علیه مذهب

کتاب مذهب علیه مذهب اثر علی شریعتی به نقد و بررسی جنبه‌های مختلف مذهب و عملکرد مذهبیون می‌پردازد. شریعتی در این کتاب به این نکته اشاره می‌کند که مذهب چگونه در طول تاریخ با مذهب دیگر در تقابل بوده است و نه با بی‌دینی. او بین دو نوع مذهب تمایز قائل می‌شود: دین توحید که بر اساس آگاهی، بینایی، عشق و نیاز فطری انسان است، و دین شرک که زاییده جهل و ترس است. نقد مذهب شرک: شریعتی دین شرک را زاییده ترس و جهل می‌داند که با پیشرفت علم و آگاهی نابود می‌شود. او معتقد است که مذهبی‌های مشرک از بیداری و آگاهی مردم می‌ترسند، زیرا این آگاهی باعث نابودی دین شرک می‌شود. دین شرک به عنوان ابزاری برای حفظ وضع موجود و جلوگیری از پیشرفت و عدالت اجتماعی معرفی می‌شود. نقد عملکرد مذهبیون: شریعتی عملکرد مذهبیون را در جهت گسترش واپسگرایی و خشکاندیشی می‌داند. او معتقد است که مذهب چگونه می‌تواند به عنوان ابزاری برای کنترل و حفظ قدرت استفاده شود. این کتاب به‌طور کلی به نقد ساختارهای مذهبی و عملکرد مذهبیون در جامعه می‌پردازد و تلاش می‌کند تا بین دین توحید و دین شرک تمایز قائل شود.

خواندن کتاب مذهب علیه مذهب را به چه کسانی توصیه می‌کنیم؟

علاقه‌مندان به اندیشه‌های دکتر علی شریعتی: کسانی که به آثار و اندیشه‌های شریعتی علاقه دارند، مطالعه این کتاب را بسیار مفید خواهند یافت. پژوهشگران حوزه دین و مذهب: این کتاب برای کسانی که به بررسی تعارضات تاریخی میان مذاهب و تحلیل مفهوم مذهب علاقه دارند، مناسب است. مطالعه‌کنندگان تاریخ مذهبی: افراد علاقه‌مند به تاریخ مذهبی و درگیری‌های مذهبی در طول تاریخ می‌توانند از این کتاب استفاده کنند. روشنفکران دینی: کسانی که به مباحث روشنفکری دینی و نقد عملکرد مذهبیون در جامعه علاقه دارند، می‌توانند از این کتاب بهره ببرند. دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و الهیات: دانشجویان رشته‌های علوم انسانی و الهیات که به مباحث دین‌شناسی و جامعه‌شناسی مذهب علاقه دارند، می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.

در بخشی از کتاب کتاب مذهب علیه مذهب می‌خوانیم

بنابراین این حرف که در قرن نوزدهم گفته شد که: \"دین تریاک توده هاست تا توده‌ها به نام‌امید به بعد از مرگ، محرومیت و بدبختیشان را در این دنیا تحمل کنند، تریاک توده هاست تا مردم اعتقاد به این داشته باشند که آنچه پیش می‌آید در دست خداوند است و به اراده خداوند است و هر گونه کوشش برای تغییر وضع، برای بهبودی وضع خود و مردم، مخالفت با اراده پروردگار می‌باشد. \" لیت حرف راست است، راست است! اینکه گفتند: \"دین زائیده ترس موهوم مردم است\"، راست است! و اینکه گفتند: \"دین زاییده تبعیض و مالکیت و محرومیت دوره فئودالی است\"، راست است. اما این کدام دین است؟ دینی است که تاریخ هم همیشه در قلمروش بوده است - غیر از لحظاتی که مثل برقی درخشیده و بعد هم خاموش شده است و همین دین شرک است... آن کسی که قرآن به سر نیزه می‌زند، قریش نیست که برای لات و عزا در برابر پیغمبر اسلام بایستد. او این شکل را به این شکل نمی‌تواند حفظ کند، می‌آید از داخل، بعد قرآن را به سر نیزه می‌زند و علی را می‌کوبد، یعنی خدا و محمد را می‌کوبد. به نام خلافت رسول خدا و به نام حکومتی که قانون اساسی آن، قرآن است بر تاریخ حکومت می‌کند و اصولاً خلیفه که به جهاد و حج می‌رود، باز دین شرک حکومت می‌کند...... آن دین - دین شرک - زاییده ترس و جهل مردم است. چرا؟ برای اینکه مذهبی‌های مشرک، یعنی کسانی که دین شرک را تبلیغ می‌کنند، می‌ترسند از اینکه مردم بیدار بشوند، باسواد بشوند، عالم بشوند، آشنا باشند، می‌خواهند معلومات منحصر به چیز‌هایی همیشگی و ثابت باشد و آن هم در انحصار خودشان. چرا؟ برای اینکه به میزان پیشرفت علم، آن دین شرک نابود می‌شود - چرا که محافظ دین شرک، جهل است - و به میزان بیداری مردم و به وجود آمدن روح انتقاد در مردم، آرمانخواهی در مردم، در طول تاریخ، و حافظ وضع موجود بوده و این وضع از پیش از فئودالیسم تا در دوره فئودالیسم و بعد از آن، در شرق و غرب حتی در طول تاریخ بشری موجود بوده است... پیغمبران این دین - ادیان ابراهیمی - همواره بر روی همه چهره‌های حاکم - چه مادی و چه معنوی - و بر روی همه بت‌ها - چه به قول \" فرانسس بیکن\" بت‌های منطقی و چه بت‌های جسمی، چه بت‌های بشری، چه بت‌های اقتصادی، و چه بت‌های مادی - پنچه افکنده‌اند. پنجه در پنجه تمام مظاهر دین شرک - یعنی دین وضع موجود - می‌افکنده‌اند، و مسئولیت خود - پیغمبران ادیان ابراهیمی - و پیروانشان تغییر ریشه دار وضع موجود و جانشین کردن عدالت، میزان و قسط - که همواره در قرآن به عنوان هدف ارسال رسل تکرار می‌شود - بوده است و استقرار عدالت و میزان و قسط یعنی تغییر وضع موجود نه پذیرفتنش. بنابراین نتیجه‌ای که می‌خواهم بگیرم این است که، در طول تاریخ، دین در برابر بی‌دینی نبوده، بلکه در برابر دین بوده و همیشه دین با دین می‌جنگیده است. دین توحید که بر آگاهی و بینایی، بر عشق و بر نیاز آدمی (یک نیاز فطری فلسفی) مبتنی است، در برابر دین شرک که زائیده جهل و ترس بوده، قرار داشته است.