کتاب عارف قزوینی و شاعران زمانه اش به بررسی روابط عارف قزوینی با دوازده نفر از شاعران و چهره‌های مشهور ادب و فرهنگ کشورمان ایران همانند: ایرج میرزا، اشرف‌الدین حسینی، ملک‌الشعرای بهار، میرزاده عشقی، وحید دستگردی، علی دشتی، لطفعلی صورتگر، احمد کسروی، حیدرعلی کمالی، واعظ قزوینی، نیما یوشیج و سیدمحمدحسین شهریار می‌پردازد.

در مقدمه کتاب آماده است: آگاهی از چگونگی روابط شعرا، نویسندگان و شخصیت‌های فرهنگی، همواره یکی از موضوعات جالب توجه در ادبیات ملل مختلف و به ویژه ادبیات فارسی بوده است.
بررسی روابط بین شاعران علاوه بر این که مشتمل بر نکات سودمند ادبی، علمی و اجتماعی است، در شناخت زندگی و آثار آنان نیز تأثیر فراوانی دارد.
ابراز دوستی‌های شاعرانه و یا صف‌آرایی‌های ادبی آنان موجب پربارتر شدن ادب فارسی شده و آثاری که در این زمینه به وجود آمده، به سهم خود بر غنای آن افزوده است.
از دوره مشروطیت به بعد، به دلیل ورود شاعران به فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی و همچنین رشد شتابان انتشار مطبوعات، میزان مناسبات و ارتباطات شاعران نسبت به دوره‌های قبل افزایش قابل توجهی یافته و تحت تأثیر همین روابط، آثار مهمی همچون: استقبال‌ها، تضمین‌ها، اخوانیه‌ها، جوابیه‌ها، نقیضه‌سازی‌ها، مطایبات و هجویه‌ها پدید آمده که برخی از آن‌ها در حکم آثار مهم ادب فارسی و یا جزو آثار برجسته سرایندگانشان به شمار می‌روند.
با توجه به این که عارف قزوینی یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین شعرای عصر مشروطیت محسوب می‌شود، بررسی روابط او با شاعران هم‌دوره‌اش از اهمیت فراوانی برخوردار است. علاوه بر اهمیتِ شخصیتِ عارف به عنوان شاعر ملی مشروطه، آنچه اهمیت این بررسی را دوچندان می‌کند، مقام ادبی و علمی چهره‌های مرتبط با اوست که هر یک از آنان به نوبه خود منشأ خدمات ارزشمندی به ادب فارسی و ادبیات مشروطیت بوده‌اند.
کتاب حاضر که به بررسی روابط عارف قزوینی با دوازده تن از شاعران و چهره‌های مشهور ادب و فرهنگ ایران می‌پردازد، علاوه بر شناخت بیشتر زندگی و زمانه وی، موجب شناخت بیشتر شخصیت‌های مرتبط با وی می‌شود. بر همین اساس، این کتاب، در شناخت برهه‌ای از تاریخ ادبیات ایران از انقلاب مشروطه تا اوایل عصر پهلوی، از اهمیت فراوانی برخوردار است.
با توجه به این که برخی از شاعرانِ طرفِ تعاملِ عارف همچون ملک الشعرای بهار علاوه بر وجهه ادبی و علمی، دارای وجهه سیاسی نیز بوده‌اند این کتاب علاوه بر فواید ادبی که بر آن مترتب است، در شناخت برخی از وقایع سیاسی زمان نیز سودمند خواهد بود.