تاریخ بیهقی اثر سترگ خواجه ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی دبیر است. تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی در فاصله سال 448 هجری قمری تا پایان سدۀ پنجم قمری تألیف شد. تاریخ بیهقی یا «تاریخ مسعودی» نام کتابی است نوشتهٔ «ابوالفضل بیهقی» که موضوع اصلی آن تاریخ پادشاهی «مسعود غزنوی» پسر سلطان «محمود غزنوی» است. این کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، قسمت‌هایی درباره تاریخ صفاریان، سامانی و دوره پیش از پادشاهی «محمود غزنوی» دارد. نسخه اصلی کتاب حدود 30 جلد بوده که به دستور سلطان «مسعود» بخش زیادی از آن از بین رفته است برخی این کتاب را «تاریخ ناصری» نامیده‌اند، از جمله: «ابن فندق بیهقی» که در سال 490 ه. ق. در منطقه «بیهق» به دنیا آمده، و بسیاری دیگر پس از او. برای این نام‌گذاری دو احتمال است: نخست به اعتبار لقب «سبکتگین» (پدر محمود غزنوی) که «ناصرالدین» است، و کتاب تاریخ خاندان و فرزندان و فرزندزادگان وی بوده، و دیگر این که لقب سلطان مسعود که «ناصرالدین الله» بوده است. به‌هرحال کتاب به نام‌های دیگری نیز خوانده می‌شده، از جمله: «تاریخ آل ناصر»، «تاریخ آل سبکتگین»، «جامع‌التواریخ (البته جامع‌التواریخ رشیدالدین فضل‌الله کتابی دیگر است در چهار مجلد)»، «جامع فی تاریخ سبکتگین» و سرانجام «تاریخ بیهقی» که گویا بر اثر بی‌توجهی به نام اصلی آن «تاریخ ناصری» به این عنوان‌ها شهرت پیدا کرده بود. بخش موجود تاریخ بیهقی را «تاریخ مسعودی» نیز می‌خوانند، ازآن‌جهت که قسمت‌های بازمانده آن بیشتر رویدادهای دوره پادشاهی سلطان «مسعود غزنوی» را در بردارد.