مجموعه اشعار پروین اعتصامی

عمر پروین، بسیار کوتاه بود. در مورد مرگش با آنکه گفته شده بر اثر بیماری، زندگی را بدرود گفته است اما بسیاری برآنند و یا می‌خواهند بر آن باشند که او توسط مزدوران رضا شاهی به قتل رسیده است. اگر واقعیت امر، حتی چنین باشد، نشان دهنده‌ی آن می باشد که مردم، نمی‌توانند مرگ یک هنرمند شایسته و مردم دوست را در یک جامعه‌ی زیر سلطه‌ی وحشت و رُعب، به طور طبیعی باور کنند، آنهم درست در  35 سالگی. در چنین شرایطی، همیشه عناصری از بدگمانی، روبه‌رشد می‌گذارد و شرایط را برای گسترش شایعه‌ها، آماده می‌سازد.

شعر پروین تلخ و متین و زمینی می باشد. تلخی پدیده‌های زندگی اجتماعی انسان، دردها و ناکامی‌ها، در آن بازتابی روشن دارد. در شعر او، خبر از توفان‌های بزرگ روحی او، و یا احساسات برانگیخته و گرم و خصوصی یک زن نیست. زنی که سعی کرده تا آنجا که ممکن است، خویشتنِ خویش را در پشت واژه‌ها و آفریده‌های کلامی خود، پنهان سازد. شعر او مجموعه‌ای از توصیف‌ها، تشویق‌ها، اندرزها و نشان دادنِ سمت و سوی ذهنی خود به نفع مردم محروم می باشد. شعر او در بیشترین عرصه‌ها، چنان کلّی می باشد که می‌تواند چند و چندین سده میان یک مرجع دگرگون شده در زمان و توصیف شده در شعر او فاصله باشد و در عین حال، شمول خویش را همچنان حفظ کند. عناصر مطرح شده در شعر پروین، در قید زمان‌های کوتاه و یا مرزهای محدود جغرافیایی نیستند. اگرچه رنگ ملی و این سرزمینی خویش را، کاملا حفظ کرده‌اند. او اگرچه تصاویر دردباری از زندگی انسانهای محروم بدست می‌دهد، امّا واژه‌ها آتشگون و خشمگین نیستند. حتی آنگاه که خشم انسانی شاعر، علیه نظام غیر عادلانه‌ای حاکم برانگیخته می‌شود، از نظر مضمون، خشمی است خردمندانه. تولد او ـ 1285 هجری خورشیدی ـ همزمان است با انقلاب مشروطیّت و دوران نوجوانیش مصادف می‌شود با تغییر رژیم از قاجار به پهلوی و نیز حوادث دیگری که برآمد مستقیم تغییر حاکمیّت سیاسی در ایران بود.