دانشنامه حافظ شناسی-جلد چهارم

وجود ما معمایی ست حافظ / که تحقیقش فسون است و فسانه
حافظ، این گردن کش کبیر نظم فارسی، اهل تحقیق و مطالعه بوده و دیوان‌های قریب به اتفاق همه ی آثار شعرای پیشین و هم زمان خود را به دقت خوانده و از آن ها بهره ی تخصصی گرفته و گاهی هم، مصراع یا بیتی از سروده ی آنان را عیناً در شعر خود آورده است. نمی توان تسلط او بر زبان عربی و بهره گیری از آن در غزلیاتش را نادیده گرفت.
به گفته ی حافظ پژوه بزرگ، استاد بهاالدین خرمشاهی، در دوره ای بیش از یک هزاره، به طبیب، حکیم گفته شده است. زیرا پزشکان بسیاری به فلسفه و حکمت نیز می پرداخته اند. در عصر جدید هم شمار طبیبان ادیب شگفت آور است. یکی از طبیبان ادیب که مقام شامخی در پزشکی و ادبیات فارسی دارند پروفسور حیدر آخوندزاده ملقب به آرمان آزاده است. حاصل پژوهش های سی ساله ی ایشان در چهار جلدی "دانشنامه ی حافظ شناسی" در دسترس همگان قرار گرفته شده است.
این دانشنامه در مقایسه با سایر حافظ شناسی ها از مزایای فراوانی برخوردار می باشد. در واقع، آرمان زاده در نگارش این کتاب از حافظ شناسی های دیگر، لغت نامه ها و مراجع معتبر بهره جسته است. همانطور که در ابتدا اشاره شد، حافظ از شعرای پیشین و معاصر خود بهره ی ادبی گرفته و بر شعرای پسین خود نیز اثر گذاشته است. و این مورد شاید در سایر حافظ شناسی ها کمتر اشاره شده اما در این نسخه بررسی می شود. در واقع، می توان ادعا نمود که این دانشنامه کاملترین مرجعی است که تا به امروز با موضوع حافظ شناسی به چاپ رسیده است. بیان معنی کلمات دشوار، استفاده از سایر لغت نامه‌ها را به حداقل رسانده است. معنی ابیات و تفسیر آن‌ها به همراه ابیات اقتباسی، موارد مهمی هستند که بیان می گردند.
کتاب «دانشنامه حافظ شناسی» به قلم دکتر آرمان زاده در چهار جلد تنظیم شده و به چاپ رسیده است.