کتاب در این مجموعه، شرح حال شهید مطهری و برخی سخنان و خاطرات و نوشته های دوستان، آشنایان و شاگردان ایشان گرد هم آورده شده است. مرتضی در دامان پرمهر مادری شایسته و تحت تربیت پدری روحانی رشد کرد. نعمت زیستن در خانه ای آکنده از راستی، درستی، علم و دانایی، اثری بس خجسته بر این کودک نو رسیده گذارد؛ به طوری که مادر بزرگوارش می گوید: «با بچه های دیگر فرق داشت، به طوری که در سه سالگی کت مرا بر دوش می انداخت و به اتاقی دربسته می رفت، در حالی که آستین های کت به زمین می رسید، به نماز خواندن می پرداخت.» نقش پدر بزرگوار استاد، عالم ربانی حاج شیخ محمدحسین، در تربیت روحی و معنوی او بسیار مفید و سازنده بود. مرتضی با علاقه بسیار در نزد پدر شروع به آموختن کرد. اما عطش فراوان او به دانستن بیش از آن بود که به این حد اکتفا کند و در سنین شش الی هفت سالگی علاقه عجیبی به مکتب رفتن پیدا می نماید. هنوز دوازده بهار از عمرش نگذشته است که شور و شوق درونی اش او را به سوی حوزه علمیه مشهد می کشاند و با جدیت و نظم به تحصیل علوم اسلامی می پردازد... . کتاب «شهید مطهری؛ مرزبان بیدار»، در هشت فصل به طرح ابعاد و جنبه هایی از حیات و روحیات و ویژگی های اخلاقی شهید مطهری و بررسی زندگی ایشان در دوران های مختلف می پردازد. فصل اول با عنوان خاندان مطهر، به معرفی مختصری از پدر و مادر آن بزرگوار و تولد شهید مطهری می پردازد. فصل دوم با عنوان فصل شکفتن، به بیان مطالبی از کودکی استاد مطهری اختصاص دارد که در دامان پدری عالم و مادری جلیل القدر تربیت شده است. فصل سوم با عنوان نخستین هجرت، به اولین هجرت شهید مطهری که از فریمان به قصد مشهد است برای تحصیل علوم اسلامی و شرایط حاکم بر این زمان که همزمان است با حکومت سیاه رضاخانی اختصاص دارد. فصل چهارم با عنوان هجرت به قم به هجرت ایشان در سال 1316ش. از مشهد به قم اختصاص دارد که به رغم مبارزه شدید رضاشاه با اسلام و روحانیت و برخلاف نظر دوستان و نزدیکان ایشان به سوی حوزه علم و فضیلت در قم رهسپار می شود. در این فصل به علم آموزی شهید مطهری در حوزه علمیه قم و بهره مندی ایشان از محضر اساتید گرانقدر این حوزه از جمله امام خمینی(ره) و علامه طباطبائی(ره) اشاره می شود و در پایان ماجرای ازدواج وی بیان می شود. فصل پنجم با عنوان سومین هجرت به نقل مکان شهید مطهری از قم به تهران در سال 1331ش. می پردازد. این هجرت در حالی اتفاق می افتد که ایشان در قم مدرّسی مشهور محسوب می شدند. ایشان در بدو ورود به تهران در مدرسه مروی به تدریس مشغول شدند و نخستین کتاب خود را با عنوان اصول فلسفه و روش رئالیسم در سال 1332ش. به زیور طبع آراستند. ایشان از سال 1333ش. وارد دانشگاه تهران، دانشکده معقول و منقول شده و تدریس در آن را آغاز کردند. در این فصل شرح این هجرت و برکات آن بیان می شود همچنین به فعالیت های سیاسی شهید مطهری در تهران از جمله ماجرای قیام 15 خرداد، انقلاب سیاه، هیئت های مؤتلفه و... و نیز سخنرانی ها و جلسات ایشان و کتاب هایی که در این مدت تألیف کرده اند اشاره می شود. فصل ششم با عنوان حدیث شمع، به بیان نحوه شهادت ایشان و اشتیاق وی به شهادت اختصاص دارد. شهید مطهری در روز چهارشنبه 12 اردیبهشت سال 1358 توسط جوانی فریب خورده از اعضای گروهک سیاسی فرقان به شهادت می رسد. فصل هفتم با عنوان باقیات صالحات به معرفی مختصر فرزندان استاد مطهری و نیز نام بردن از برجسته ترین شاگردان ایشان اختصاص دارد. فصل هشتم با عنوان گلستان جاودان به بیان فهرست وار آثار منتشر شده و در دست انتشار شهید مطهری می پردازد. مطالب این کتاب مستند به سخنان و خاطرات یاران و نزدیکان و شاگردان استاد که قبلا در کتاب ها یا نشریات دیگر منتشر شده و همچنین کتاب های خود استاد است و در مجموع از 98 منبع استفاده شده است