انتظار بشر از دین

«انتظار بشر از دین» از مهم‌ترین مسائلی است که اندیشه دینی در جهان معاصر با آن مواجه است. برای شناخت این مفهوم مرکب، باید اجزای آن را شناخت. دین، مکتبی است که از مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقررات اجرائی تشکیل شده و هدف آن، راهنمایی انسان به سعادت است. دین بر دو قسم است: بشری و الهی. دین بشری، رهایی و عدم تعهد و مسئولیت تبلیغ می‌کند و در برابر دین الهی می‌ایستد. اما دین الهی را خداوند برای هدایت بشر فرستاده است. انتظار نیز می‌تواند صادق و کاذب باشد. انتظارات صادق نیز به دو گونه اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. اعتقاد به توحید، انتشار اصلی بشر و اخلاق و بهداشت و اقتصاد، از انتظارات فرعی‌اند. تبیین انتظار بشر از دین، گاه از راه بررسی ادله ضرورت بعثت انبیا و گاه از راه بررسی فواید دین صورت می‌گیرد. جامعه‌شناسان فواید دین را کارکرد دین یا خدمات و حسنات آن می‌نامند. دین مستقلات عقل را تأیید می‌کند، مدرکات عقل غیرمستقل را تبیین می‌سازد، ترس انسان را از میان می‌برد، نیاز او به شناخت حسن و قبح افعال را برطرف می‌کند، اشیای سودمند و زیان‌آور را به او می‌شناساند، نوع انسانی را حفظ می‌کند، انسان‌ها را به فراخور استعداد تربیت می‌نماید، صنایع و فنون سودمند را به انسان می‌آموزد، اخلاق و سیاسات را تعلیم می‌دهد، ثواب و عقاب اعمال را بیان می‌کند، انسان کاملی را معرفی می‌نماید، همبستگی اجتماعی پدید می‌آورد و به زندگی معنا می‌بخشد، آرامش می‌دهد و به احساس تنهایی بشر پاسخ می‌گوید و تمدن انسانی را شکوفا می‌کند. اما از راه انسان شناسی نیز می توان انتظار بشر از دین را تبیین کرد.