وارطانیان - سرگذشت بزرگترین جاسوس شوروی در ایران

کتاب وارطانیان - سرگذشت بزرگترین جاسوس شوروی در ایران ئورگ وارطانیان که هفدهم فوریه سال 1924 در یک خانواده ارمنی متولد شد، در 16 سالگی همکاری خود را با سرویس اطلاعاتی شوروی آغاز کرد. پدر و همسر وی نیز از ماموران اطلاعاتی شوروی سابق بودند. وارطانیان در تعدادی از ماموریت‌های دشوار و تاریخی از جمله در تامین امنیت کنفرانس سران متفقین در تهران که با عنوان «عملیات پرش بلند» در تاریخ از آن یاد می‌شود حضور داشت. کنفرانس تهران از 6 تا 9 آذرماه 1322 (28 نوامبر تا اول دسامبر 1943) به‌صورت محرمانه برگزار شد. وارطانیان در زمان حضور ژوزف استالین، وینستون چرچیل و فرانکلین روزولت در این کنفرانس، در حالی که 19 سال داشت، موفق شد طرح آلمان نازی برای ترور این سه شخصیت برجسته را خنثی کند. رقیب وارطانیان در آلمان نازی، جاسوس شماره یک این کشور به نام اوتو اسکورزنی بود که شخصا از آدولف هیتلر فرمان می‌گرفت. زمانی که بریتانیا در جریان جنگ جهانی دوم مدرسه جاسوسی در تهران تاسیس کرده بود، وارطانیان موفق شد وارد این مدرسه شده و با نفوذ در آن، فارغ‌التحصیلانی که برای انجام ماموریت قرار بود به منطقه قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی اعزام شوند، شناسایی کند و سپس مشخصات این افراد را به سازمان اطلاعاتی شوروی فرستاد. گئورگ وارطانیان در سال 1986 به کشورش بازگشت و به کار خود با سازمان‌های اطلاعاتی شوروی تا سال1992 یعنی یک سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ادامه داد. گئورگ وارطانیان یکی از 100 جاسوس بزرگ در جهان بوده است و دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه پس از درگذشت وی در سال 2012، در پیامی او را «شخصیتی درخشان و یک وطن‌پرست واقعی» خواند. او همچنین به‌خاطر فعالیت‌های طولانی‌مدت خود برای سازمان اطلاعات و امنیت شوروی، مدال لیاقت «قهرمان اتحاد شوروی» را دریافت کرد.