روایت تفکر، فرهنگ و تمدن از آغاز تا کنون - دوره 5 جلدی

کتاب روایت تفکر، فرهنگ و تمدن از آغاز تا کنون - دوره 5 جلدی در ادامه نگاهی اجمالی به این 5 کتاب داریم: 1- آسمان به زمین الصاق شد(از آغاز تا پایان قرون وسطی) در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: «ما از دوران ابتدایی تا دبیرستان، با تمدن‌های بشری سراسر جهان آشنا می‌شویم، اما تنها با حوادث و رخدادها. در کتاب‌های دوران تحصیل، تحلیل، بررسی و ریشه‌یابی حوادث جایی ندارند و درس‌آموزی از آنها سخت است. متاسفانه «تاریخ» برای جوانان نوشته نمی‌شود و بیشتر وقایع‌نگاری صورت می‌گیرد. در وقایع‌نگاری تنها اتفاقات تاریخی و مشخصات دقیق آنها مهم است. در این شیوه نمی‌توان یک سیر مناسب و به هم پیوسته، که نتیجه خاصی داشته باشد، رسید. درحالی که علم تاریخ نشان می‌دهد چگونه وقایع مختلف تاریخی یکدیگر را توجیه می‌کنند وتحلیل‌های پنهان در پس وقایع ظاهری را عیان می‌سازند.» نوشتار حاضر دربر دارنده چهار بخش با عنوان‌هایی چون «فرهنگ‌های مشرق زمینی»، «یونان»، «روم باستان»، «از مسیح تا مسیحیت» و «قرون وسطی به پایان می‌رسد» است. «تمدن‌های مهم مشرق زمین»، «ویژگی‌های مشترک تمدن‌های مشرق زمین»، « فلسفه»، «جنگ با ایران»، «میلاد مسیح»، «اپیکوری‌ها»، «راه و راه‌سازی»، «آغاز انحطاط»، «جمهوری رومی»، «از مسیحیت تا تمدن مسیحی»، «دین و کلیسا»، «جنگ‌های صلیبی»، «معماری و موسیقی» از موضوعات این کتاب به‌شمار می‌روند. 2- دوباره به آسمان نگاه کن(از ظهور اسلام تا تمدن اسلامی) این اثر روایتی است از فرهنگ و تمدن اسلامی که با استناد به منابع معتبر دینی و تاریخی به تبیین روند شکل‌گیری و توسعه تمدن اسلامی از زمان بعثت رسول گرامی اسلام تاکنون پرداخته است. کتاب حاضر با بررسی تغییر و تحولات جامعه اسلامی می‌کوشد نمایی کلی از روند صعود و افول نیروی تفکر و تمدن اسلامی تا ظهور دوباره تمدن را در جهان اسلام ارایه دهد.که در پنج بخش حاوی مباحثی نظیر «پیدایش جامعه اسلامی»، «خلافت امویان»، «خاندان‌های ایرانی»، «سلسله‌های ترک»، «جریان‌های فکری جهان اسلام»، «دانش و نظام علمی در تمدن اسلامی»، «ملوک‌الطوایفی تیموریان»، «زوال تمدن اسلامی»، «هنر و ادبیات اسلامی»،« ظهور دوباره تمدن اسلامی» و «فرهنگ و تمدن دوره صفوی» است. در بخشی از این کتاب آمده است: «روزی که ایوان کسری شکافت، آتشکده فارس خاموش شد، دریاچه ساوه خشکید، خدایان سنگ و چوب عرب سرنگون شدند و نوری به آسمان بلند شد که تا فرسنگ‌ها آن طرف‌تر دیده می‌شد، آنها که علایم ظهور آخرین پیامبر(ص) را می‌دانستند، فهمیدند که جایی در کره خاکی محمد(ص) به دنیا آمده است. محمد امین در چهل سالگی به پیامبری مبعوث شد. 23 سال زحمات طاقت فرسای او در در شبه جزیره، از عرب جاهلی مردمانی را تربیت کرد که بعدها سرآمد مردمان جهان در فرهنگ و تمدن شدند. با حمله مغول‌ها و شکست مسلمانان، این تمدن رو به افول نهاد اما با وجود شکست مسلمانان، اسلام بر مغول پیروز شد و با گذشت سال‌ها این مغول‌ها بودند که مسلمان شدند. تمدن اسلامی در دوره صفویه دوباره به اوج بازگشت و این بار از فرهنگ شیعه هم بهره‌هایی برده بود.» 2- من، به قدرت رسید(رنسانس تا روشنگری) این کتاب با تشریح آغاز رنسانس، به تبیین چگونگی فاصله گرفتن دنیای غرب از فضای دین و کلیسا می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه کلیسا قدرت خود را از دست می‌دهد و با جدایی از ایمان و اندیشه‌های خدا محوری چگونه منٌیت‌های انسانی غلبه می‌یابد تا زمانی که عصر انقلاب‌ها فرا می‌رسد. در بخشی از این کتاب آمده است: «اواخر قرون وسطی سوالاتی مطرح می‌شد که کلیسا پاسخ قانع کننده‌ای برای آنها نداشت. کم‌کم کلیسا قبول کرد فقط به آموزش علوم دینی (آن هم به عده‌ای خاص) بپردازد و طب، نجوم، اخلاق، کشورداری و ... را به دیگران بسپارد. این دیگران اما از شک شروع کردند. دوران باور و ایمان برایشان به پایان رسیده بود و در پی فهم همه چیز با استدلال و عقل خودشان بودند.در قرن 19 با جدی‌تر شدن انقلاب صنعتی و به کارگیری زنان در کارخانه‌ها، اساس فرهنگی اروپا از هم پاشید. خانه‌های مجلل در کنار مخروبه‌هایی که کارگران در آن زندگی می‌کردند، از صحنه‌های تکراری آن روزگار است. در این زمان کلیساهای کمی ساخته شد ولی بسیار پر تجمل. زندگی پاپ از پادشاهان اروپا اشرافی‌تر بود. آنها این مساله را آبروی کلیسا می‌دانستند.» این کتاب در دو بخش کلی با عنوان‌های «دوران رنسانس از 1492 میلادی تا 1650 میلادی» و «عصر انقلاب‌ها از حدود سال 1700 میلادی تا 1800 میلادی» تهیه و تنظیم شده است. «اقتصاد رنسانسی و کشف آمریکا»، «دین و کلیسا»، «هنر و ادبیات»، «هنر و فرهنگ»، «اقتصاد و صنعت»، «آغاز دوران جدید»، «نقاشی و نگارگری»، «اندیشه‌های ماکیاولی»، «سیاست در رنسانس»، «فرهنگ و اندیشه» از موضوعات و عنوان‌های فرعی این نوشتار به شمار می‌روند. 4- این عصر قرمز است(از مدرنیته تا جنگ جهانی دوم) این کتاب با بررسی وقایع جنگ جهانی دوم، به تشریح وضعیت داخلی ایران و روابط آن با دیگر کشورهای دنیا پرداخته و رخدادهای جهان در فاصله دو جنگ جهانی قرن نوزدهم را تبیین کرده است. بر اساس مطالب این کتاب، صد و پنجاه سال انقلاب، استعمار، بحران، جنگ و تجزیه امپراطوری‌ها در جهان، چیزی نبود که مردم اوایل قرن نوزدهم انتظارش را داشتند، مردمی که تازه خود را از کلیسا رها شده می‌دیدند و برای یک زندگی آرام و در آسایش و رفاه آماده می‌شدند. سرکشی انسان که «منٌیت» سراسر وجودش را فراگرفته بود، کار را به آنجا کشاند که در این عصر میلیون‌ها انسان در جنگ جهانی و ده‌ها درگیری داخلی و جنگ منطقه‌ای کشته شدند. در سراسر جهان جوی خون به راه افتاد. شاید به همین دلیل «این عصر قرمز» است. این کتاب متشکل از دو بخش کلی است. بخش اول به بیان وقایع «قرن نوزدهم تا پایان جنگ جهانی دوم» در فصل‌هایی با نام‌های« اوضاع سیاسی جهان»، «به سوی بحران»، «مستعمرات»، «سرانجام جهان»، «جهان در عصر بین دو جنگ»، «دین و کلیسا»، «نهضت‌های مقاوت در مستعمرات و جنگ دوم جهانی» می‌پردازد. در بخش دوم این اثر با عنوان «ایران اسلامی در دوره قاجاریه» در فصل‌هایی نظیر آغاز قاجار در ایران، ناصرالدین شاه، شروع ایران جدید و از مظفرالدین شاه تا ظهور رضاخان، بررسی شده‌ا‌ند. از موضوعات این بخش کتاب می‌توان به مباحثی چون «اقتصاد آمریکا»، «استعمارگران پیر»، «انقلاب روسیه»، «فلسطین»، «علوم طبیعی»، «اوضاع داخلی ایران»، «بعد از معاهده دوم»، «ایران و روسیه در فاصله دو جنگ»، «ظهور روشنفکری در ایران»، «شروع داستان مشروطه‌خواهی»، «تلاش‌های شاه مخلوع»، «نجات مشروطه» و «ایران بعد از مشروطه» اشاره کرد. 5- در جهت عکس حرکت کن(از اعتراض‌های مدرن تا کنون) این کتاب با تبیین جریان‌های مهم سیاسی و تقسیم جهان به دست دو ابرقدرت بزرگ دنیا، نشان می‌دهد راه پیروزی، حرکت در مسیر قدرت‌های بزرگ جهانی نیست و چگونه کشوری می‌تواند با «نه گفتن» به این قدرت‌ها، استقلال و سیادت خود را بازیابد.نوشتار حاضر با تبیین جریانات پیروزی مشروطه با شهادت شیخ فضل الله نوری و ترور بسیاری از هواداران مذهبی ایشان، آغاز می‌شود و با پیروزی انقلاب اسلامی و جاری شدن احکام شیعی اسلام در این سرزمین پایان می‌یابد. به اعتقاد نویسنده این اثر، اروپای بعد از جنگ جهانی، ویران و بی‌توان بود. آمریکا و شوروی به برتری اقتصادی رسیدند و به دو ابرقدرت بعد از جنگ تبدیل شدند. کشورهای جهان را هم بین خود تقسیم کردند. دو ابرقدرت، جهان را بر اساس دو تفکر متفاوت اداره می‌کردند. شوروی مارکسیسم را پذیرفته بود و در آمریکا، لیبرالیسم حکومت می‌کرد. کسی راه حل دیگری برای اداره جهان سراغ نداشت. در بخشی از این کتاب آمده است: «اندیشمندان غربی همان اوایل قرن بیستم به بن‌بست رسیدند و در پی تئوری‌های جایگزین بودند. در دوران بن‌بست، پیروزی انقلاب اسلامی، مردم ایران و جهان را با پدیده جدیدی مواجه کرد؛ اداره امور یک کشور بر اساس دین، چیزی که سال‌ها محال می‌نمود. این در اوج بن‌بست غرب بود، دورانی که شوروی هم فروریخت و از بین رفت. انقلاب اسلامی ایران با نه گفتن با غرب آغاز شد و بر مبنای برداشت شیعی از دین اسلام ادامه پیدا کرد. خیلی‌ها که می‌خواستند به غرب نه بگویند، از این نه گفتن تقلید کردند، برخی هم از روش دینی مردم ایران و نه گفتن به غرب یک ارزش شد. حالا دیگر خیلی‌ها برخلاف جهت حرکت می‌کنند.» این کتاب از سه بخش با عنوان‌های «آغاز دوره پهلوی»، «دنیای مدرن بعد از جنگ جهانی دوم» و «انقلاب اسلامی» تشکیل شده است. «از مشروطه تا جمهوری رضاخان»، «ظهور امپریالیسم آمریکا»، «جنگ سرد و دکترین ترومن»، «حکومت‌های کودتا»، «دین و کلیسا»، «تربیت رسانه‌ها»، «مسیحیت صهیونیستی»، «مسیح بازمصلوب»، «ادبیات و رمان؛ فرار به تخیل»، «جنبش اسلامی نفت»، «تبعید امام»، «تئوری‌های اصلاحی در ایران»، «نخست‌وزیری بختیار و انفجار نور» از مباحث این کتاب به شمار می‌روند.