کتاب راه : تاریخ شفاهی دکتر محسن رضایی - جلد اول - دوران مبارزه؛بحران گروه های سیاسی کتاب اول از مجموعه تاریخ شفاهی محسن رضایی با عنوان "راه"، ماحصل 21 جلسه گفت‌وگوی دکتر حسین اردستانی و دکتر غلامعلی رجایی با جناب آقای دکتر محسن رضایی است که از 28 بهمن 1388 شروع شد و تا 23 تیر 1394 ادامه یافت. محتوای این کتاب از سه بخش عمده زندگی دکتر محسن رضایی تشکیل شده است: دوره نوجوانی، دوران مبارزه و دوره واحد اطلاعات. محسن رضایی میرقائد در سال 1333 در خانواده‌ای از عشایر ایل بختیاری چشم به جهان گشود. ورود دیرهنگام به مدرسه و آشنایی با خواندن و نوشتن پنجره‌ای رو به دنیای متفاوت زندگی عشایری در طبیعت در مقابل او گشود. بعدها هنرستان صنعت نفت که فضای بزرگ‌تری بود، پای او را به مبارزات سیاسی با رژیم پهلوی باز کرد. زندانی شدن و زندگی مخفی واقعیت‌هایی از دورۀ نوجوانی و جوانی زندگی اوست. ازدواج، تحصیل در دانشگاه علم و صنعت و کار در تهران نیز او را از مبارزه بازنداشت و مبارزه همواره بر جنبه‌های عادی زندگی وی غلبه داشت. ورود مردم به مبارزه علنی علیه شاه در سال‌های 57-1356 باعث شتاب بیشتری در فعالیت‌های او و دوستانش شد و مبارزاتشان را وارد مرحلۀ جدیدتری کرد که اجرای چند عملیات نظامی علیه رژیم در خوزستان از جملۀ آن‌هاست. با وقوع انقلاب اسلامی وی با ترجیح صیانت از انقلاب بر فعالیت‌های سیاسی به سپاه پاسداران پیوست و با توجه به تهدیدهای موجود، واحد اطلاعات سپاه را راه‌اندازی کرد. این واحد با نقش مؤثر و بی‌مانند خود، تهدیدهای آن روزهای انقلاب اسلامی نوپای ایران را مدیریت و مهار کرد. در پیشگفتار کتاب در خصوص اهمیت کتاب آمده است: «تاریخ شفاهی فرماندهان، مهم‌ترین منبع دفاع مقدس برای تاریخ‌نگاری و آگاهی جامعه از چیستی، چرایی و چگونگی این رویداد بزرگ تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود؛ زیرا این فرماندهان بودند که در سطوح مختلف از فرمانده عالی و قرارگاه مرکزی تا فرمانده لشکر و فرمانده گردان، ابعاد دفاع مقدس را طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا کردند و در جنگ هشت‌ساله نبردهای بزرگی را برای آزادسازی سرزمین‌های ایران و استیفای حقوق ملّت و انقلاب علیه دشمن بعثی به منصه ظهور رساندند که پیشینه تاریخی این ملّت، چنین تحوّل و توانمندی‌ای را به یاد ندارد. ایران در آینده می‌تواند با اتکا به تجربه و دستاوردهای علمی و مکتب دفاعی دوران دفاع مقدس، بالنده و مؤثر زندگی کند و در محیط پیرامونی خود ایفای نقش نماید. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، از بهمن ماه 1388، تاریخ شفاهی فرماندهان را آغاز کرد. در میان فرماندهان، سردار سرلشکر دکتر محسن رضایی، فرمانده سپاه پاسداران (1374 ـ 1360)، انتخاب اوّل و اولی بود؛ زیرا تحوّل در جنگ، تحوّل در سازمان رزم سپاه و تحوّل در سپاه پاسداران با انتصاب وی توسط حضرت امام به فرماندهی سپاه اتفاق افتاد. رضایی را می‌توان فرمانده صاحب‌سبک در تاریخ معاصر ایران دانست که موفّق به خلق مکتب دفاعی و نیز سازماندهی نیروی مسلح جدید و بی‌نظیر در تاریخ نظامی شده است. محسن رضایی قبل از فرماندهی سپاه، اقدام بزرگ دیگری نیز انجام داده و آن را به بلوغ رسانده بود؛ او با کمک جوانان انقلابی، در شرایطی که کشور در تب‌وتاب برخاسته از انقلاب و تحوّل ساختاری و بی‌نظمی دوره گذار به سر می‌برد و تشکیل واحد اطلاعاتی در نظام پس از انقلاب یادآور ساواک بود، سازمان اطلاعاتی جدیدی را تأسیس کرد تا علاوه بر خدمت در سپاه، با کار اطلاعاتی نیز از نظام برآمده از انقلاب صیانت کند. رضایی به تشکیل واحد اطلاعات و ساختاربندی آن و تشکیل اطلاعات داخلی و خارجی و کار اطلاعاتی روی گروه‌های سیاسی که بی‌نظمی پس از انقلاب، آن‌ها را برای تصاحب قدرت اغوا کرده بود، پرداخت و توانست در سال‌های 60 ـ 1358 و قبل از وقوع جنگ، نظام جمهوری اسلامی را از دو مهلکه به‌غایت خطرناک به سلامت عبور دهد: 1. جنگ داخلی و تحرکات مسلحانه سازمان مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق و سازمان پیکار، و نیز اقدامات پنهان حزب توده 2. کودتای تیرماه 1359 معروف به نوژه. جوانان انقلابی امام در واحد اطلاعات سپاه با چشمان تیزبین و نگران خود و با تلاش‌های شبانه‌روزی و ابتکار عمل و شجاعت زبانزد، بدون تجربه قبلی موفق شدند سازمان منافقین و سازمان‌های چپ را منحل کنند. علاوه‌براین توانستند بحران‌های متنوع و متفاوت در اقصی نقاط کشور مثل غائله گنبد، سیستان و بلوچستان، بندرعباس و ... و بحران‌هایی که شیخ شبیر خاقانی در خوزستان و آقای شریعتمداری در آذربایجان (حزب خلق مسلمان) ایجاد کردند را مهار کنند. آن‌ها گروه خشک مقدس و خوارج‌مآب فرقان را نیز سرکوب کردند. این دستاوردها ذیل مدیریت و فرماندهی محسن رضایی که خود را فرزند امام می‌داند، حاصل شد.» مطالب کتاب راه در هفت بخش تنظیم شده است: بخش اول: خانواده و نوجوانی بخش دوم: دوران مبارزه بخش سوم: صیانت از انقلاب بخش چهارم: مقابله با گروه‌های سیاسی بخش پنجم: امریکا کانون توطئه بخش ششم: تحریک‌های قومی و مذهبی بخش هفتم: سازمان مجاهدین خلق