کتاب درآمدی بر منظومه تمدنی شیعه پیامبر اسلام(ص) در سال اول هجری با تأسیس حکومت مستقل و تشکیل ملت منسجم و امت واحده‌ ایمانی، پایههای مدنیّتی عظیم را بنیان نهاد که در کوتاه‌زمانی از میان صحرای جهل و شرک و خشونت بدوی حجـاز، بانگ توحید و شمیم معارف ناب الهی و اخلاق به گوش دل و مشام جان عالمیان رسید و بدین ترتیب فصل نوینی از تاریخ تمدن بشری آغاز شد. اما نهضت نبوی به ‌عنوان آخرین فصل از مجاهده تاریخی سلسله انبیاء و بندگان صالح خدا در جهت پیریزی و افراشتن بنای تمدن حقیقی انسانی به دنبال رحلت پیامبر اسلام، وارد حساسترین و پُرمخاطرهترین مراحل خود شد و پس از آن، مکتب اهلبیت پیامبر در قامت یک جنبش حقطلبانه و عدالتخواهانه، رسالت خطیر خود برای استمرار آن نهضت عظیم را بر عهده گرفت و بعد از آن که شرایط اجتماعی و تحولات تاریخی سده اول هجری، تنها تجربههای ولایت سیاسی معصومین ـ در دوران امام علی(ع) و امام حسن(ع) ـ را در ابتدای راه متوقف نمود، بعدها در امتداد سلسله قیامهایی که از سوی شیعیان ایشان رهبری شد، عرصههایی برای پیگیری مقاصد تشیع در اختیار رجال و دانشمندان این مکتب قرار گرفت که وسیعترین و موفقترین قیام از این نوع در قرن بیستم و در ایران به وقوع پیوست. انقلابی که باید از آن به‌منزله نقطه عطفی در مسیر مطالبه آرمانهای مکتب اهلبیت(ع) یاد کرد؛ انقلابی که با تکیه بر اسلام، با هدف ایجاد حکومت اسلامی، تجدیدنظر در مفاهیم سیاسی عالم و حرکت به سمت دنیا و جامعهای که بر پایه ارزشهای اسلامی بنا شده باشد به وقوع پیوست و سیطره تمدن غرب بر جهان معاصر را به چالش طلبید. جامعیت، پویایی و نیز شمولیت جهانی ملت ابراهیم(ع) در پرتو مرجعیت علمی و ولایت اهلبیت(ع) مبنای استوار و ظرفیت گستردهای را برای این مکتب جهت قوام بخشیدن به یک نظام منسجم عدل بنیان و طرح آن به‌عنوان یک الگوی متمایز پیشرفت و اداره حیات اجتماعی ایجاد نموده است. از اینرو مکتب تشیع علاوه بر آن که در طول تاریخ، منشأ تمدنزایی قرار گرفته است، در حال حاضر نیز منشأ حرکت و زایش است و با محوریت انقلاب اسلامی ایران در جهت نفی هرگونه وابستگی فکری و عملی به نظام تمدنی غرب، به فرآیند تکوین، تعمیق و توسعه یک نظام مستقل، اصیل و جامع اسلامی نظر دارد. در این کتاب تلاش شده است در پنج فصل، ضمن تبیین بنیانهای فکری که به‌مثابه یک نرمافزار جامع و عقلانیت اجتماعی از استعداد شکلدهی به یک هویت مستقل فرهنگی و منظومه همسو و منسجم تمدنی برخوردار است، با رهگیری برخی تعیّنات و تطوّرات، نشانه های پویاییِ این عقلانیت در عرصه عمل مورد بررسی قرار گیرند.