کتاب نظام سیاسی و دولت مطلوب در اندیشه سیاسی ملا احمد نراقی و محمد حسن نجفی (صاحب جواهر) با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نظام نوین به عرصه‌ی نظام‌های موجود در حوزه‌ی سیاست وارد شد. این نظام که نظیر آن در گذشته یافت نشده و از حکومت‌ها و نظام‌های دیگر الگو نگرفته بود، مشروعیت حکومت خویش را از خداوند کسب کرده و حا کمیت را به نیابت از امام معصوم (ع) بر عهده‌ی فقیه عادل نهاد. این نظام که ولایت فقیه از برترین نمادها و شاخصه‌های آن به شمار می‌رود، الگویی ملی در اعصار و امصار گذشته نداشته، اما فقها همواره در کتاب‌های فقهی خویش بر نظریه‌ی سیاسی شیعه در قالب ولایت فقیه تأکید می‌کردند. از جمله فقهایی که به تدوین این نظریه‌ی سیاسی همت گماشتند، ملا احمد نراقی و مرحوم صاحب جواهر از فقهای نامدار عصر قاجار هستند، که برای اولین بار ولایت عامه ی فقها را در بابی جداگانه و در قالبی استدلالی مطرح کردند و حوزه‌های فراگیر ولایت فقیه را به صورت مستدل بر شمردند. هر چند در کتاب فقهای پیشین اصل ولایت عامه وجود داشته، ولی اختصاص دادن باب مستقل، مربوط به دوره‌‌ی نراقی و صاحب جواهر است. از آنجا که انقلاب اسلامی ایران تدوین نظام ولایت فقیه خود را مدیون چنین فقهایی است، لذا بازخوانی منابع اصیل پیشینیان برای فهم صحیح‌تر از مبانی این نظام و پاسخ‌گویی به نسل نوخاسته در این باب ضروری می‌نماید. از این رو بازشناسی اندیشه‌ی سیاسی ملا احمد نراقی که فقیهی جامع‌گر و برجسته است، و مرحوم صاحب جواهر، ‌به منظور فهم صحیح مبانی اندیشه‌ی سیاسی شیعه و مقوله‌ی ولایت‌فقیه و پاسخ‌گویی به شبهات و کمک برای درک ماهیت این نظام مفید می‌باشد. در این کتاب به مبانی و اندیشه‌های سیاسی مرحوم نراقی و مرحوم صاحب جواهر پرداخته شده است. این کتاب در صدد پاسخ به این پرسش است که در دوران حضور و غیبت امامان شیعه حکومت چگونه اداره می‌شود و اصولا سیاست چیست؟ متون و منابع شیعی در مجموع با استناد به روایات وارده، در نیابت عام عالمان و فقیهان متفق القولند و مرحوم نراقی و صاحب جواهر نیز از رهیافت‌های فقهی،‌ کلامی و فلسفی برای پاسخ به این سؤال سود جسته‌اند.